Hắn chăm chú nhìn bé Su lăng xăng chuẩn bị cho năm học mới. Xem nào, sách vở, ba lô, đồ dùng học tập, đồng phục học sinh đã đủ cả. Nhưng sao bên những món đồ mới tinh còn có mấy bộ đồng phục cũ?
Những ngày mưa, bầu trời khoác lên mình màu áo xám trầm buồn, lặng lẽ, mang đến cho con người vô vàn những cung bậc cảm xúc khác nhau, khơi dậy miền ký ức đã xa. Với tôi cảm xúc lúc này thật khó lý giải: vui, buồn đan xen.
Không phải mùa lễ hội, mà sao hôm nay làng lại rộn rã thanh âm của cồng chiêng, như mời gọi, như giục giã người ta nhanh bước tới để tay nắm tay, chân bên chân nối vòng xoang.
Sống xa nhà, nó yêu lắm hai tiếng “quà quê”. Với nó, “quà quê” không chỉ có ý nghĩa vật chất đơn thuần, mà chất chứa trong đó biết bao tình nghĩa đậm đà.
Mở cánh cửa tủ gỗ từng là hiện thân những gì bí ẩn và vô cùng lý thú đối với chị em chúng tôi trong suốt những năm tháng thơ ấu, trước mắt tôi, quyển album và những xấp giấy đã ngả sang màu vàng được bỏ trong từng bì bóng đựng tài liệu, rồi tất cả bỏ vào một bì bóng lớn đặt gọn gàng ngăn phía trên cùng. Với tay lấy bì bóng lớn xuống, trời ạ, mắt tôi như nhòe đi khi cả bầu trời tuổi thơ, bầu trời kỷ niệm và đi cùng với đó là chất chứa những yêu thương mà mẹ cha tôi gửi gắm, giữ gìn.
Hơn 2 năm vắng mặt do dịch bệnh Covid-19 hoành hành, những ngày hè này, chị mới lại đưa con về thăm mẹ. Mảnh đất bên dòng Đăk Bla nơi chị sinh ra và lớn lên ấp ôm bao kỷ niệm thân thương, cho dù đã xa nhiều năm để đến sống ở thành phố lớn, lòng chị vẫn luôn ngóng chờ. Trở về với mẹ, thương lại càng thương.
Sau những tháng ngày gian khó, cuộc sống mới như làn gió mát lành cuốn theo những hư ảo, được vẽ ra bởi mưu toan, thù địch, vào hư vô, trả lại sự bình yên, no ấm cho những mái nhà.
Ba lượt chuyển nhà, cuối cùng rồi cha con nó cũng về “neo” vào làng cũ. Cha không nói lý do, nhưng nó biết rõ, vì ông đã cố nhưng không quên nổi bóng hình mẹ nó nơi sông suối, trên ruộng rẫy.
Hôm nay, giữa ngày thu tháng Tám, tôi có dịp trở về thăm lại mái trường xưa. Ngôi trường cấp III nằm trong lòng “phố núi”. Bạn bè tôi, đứa từ Thành phố Hồ Chí Minh, đứa từ Đăk Lăk, Gia Lai… đều trở về đây hội ngộ. Ai ai cũng chung một cảm xúc, niềm vui với biết bao kỷ niệm tuổi học trò ùa về.
Ngày xưa, có năm, trời làm hạn hán. Mấy tháng liền, mặt đất không có lấy một hạt mưa. Những suối to, khe nhỏ đều cạn trơ lòng đá sỏi. Rẫy đã phát, đốt xong, chỉ chờ tra hạt, xuống giống. Lòng già làng như lửa đốt, chẳng hiểu vì sao Yàng lại “quay lưng”, thử thách ngặt nghèo.
Nhiều năm sau khi bà nội qua đời, thỉnh thoảng Huế lại mơ mình đang ăn cơm với nội. Khi giật mình tỉnh dậy, cô đều xuýt xoa tiếc vì chưa kịp ôm tạm biệt.
Sau mấy ngày mưa nắng sụt sùi, đám cải thìa mới mọc đã tơi tả gần hết, luống rau muống đến lứa cũng xơ xác, ngả vàng. Riêng vồng bí đỏ thì vẫn vươn ngọn xanh mướt. Nghĩ đến bữa trưa ngon lành với rau bí, cậu bé nhoẻn cười.
Ông ngoại hy sinh khi mới 28 tuổi. Năm ấy, bà ngoại cũng chỉ 26 tuổi. Ở cái tuổi xuân rực rỡ nhất, ngoại đã phải cắn răng nuốt nỗi đau mất chồng vào lòng, gồng gánh nuôi 4 đứa con thơ. Dù cảnh đời, cảnh nhà khó khăn, vất vả, nhưng ngoại vẫn cố gắng chu toàn mọi việc, nhất là vẫn một lòng theo cách mạng, tiếp tục làm cơ sở nuôi giấu cán bộ.
Trong giấc mơ, tôi thấy cô Bốn trở về trong bộ đồ nâu xám với chiếc khăn rằn quấn quanh cổ. Cô đeo khẩu súng trên vai với dây đeo đã sờn. Uống ngụm nước chè, cô mỉm cười thật tươi rồi nói với giọng hào sảng: “Cô Bốn đây! Trong trận đánh năm xưa, quân mình đánh du kích làm bọn địch bất ngờ. Địch một phen khiếp vía”. Cô còn kể nhiều lắm, nào là đi đánh trận từ tờ mờ sáng; nào là đồng đội đã đào xong một cái hầm trú ngụ phía sau bếp nhà bà nội.
Trong không gian sôi động tại Lễ khai mạc Giải Dù lượn tỉnh mở rộng năm 2024 (Di tích lịch sử Điểm cao 995 - Chư Tan Kra, xã Ya Xiêr, huyện Sa Thầy), người dân và du khách được hòa mình vào những điệu múa, nhảy sạp rộn ràng, say đắm lòng người từ những nghệ nhân dân tộc Thái đen ở thôn Thanh Xuân (xã Ya Xiêr).