• Thời sự - Chính trị
    • Xây dựng Đảng
  • Kinh tế
  • Xã hội
  • Văn hóa - Thể thao - Du lịch
  • Pháp luật & Đời sống
    • An toàn giao thông
  • Đất & Người Kon Tum
  • Tòa soạn & Bạn đọc
    • Nhịp cầu bạn đọc
Hội nghị lần thứ 13 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XVI    Ban Tổ chức Trung ương giao ban trực tuyến quý III năm 2023    Tăng cường xử lý vi phạm về trật tự, an toàn giao thông    Kon Tum và Chăm-pa-sắc: Ký kết Bản ghi nhớ về hợp tác giai đoạn 2023-2027    Tăng cường phòng, chống bệnh đau mắt đỏ   

Đất & Người Kon Tum

Nghệ nhân A Né say mê nhạc cụ truyền thống

13/09/2022 06:10

Ngồi bên ô cửa sổ, nghệ nhân ưu tú A Né (94 tuổi) say sưa đánh đàn ting ning. Cây đàn do chính tay ông làm ra và đã gắn bó với ông hàng chục năm nay. Âm thanh phát ra từ cây đàn như kể lại những thăng trầm trong cuộc đời của nghệ nhân A Né với nhiều ký ức đẹp, vui vẻ xen lẫn nỗi buồn, nỗi nhớ.

Ngôi nhà sàn của ông A Né ở xã Tu Mơ Rông (huyện Tu Mơ Rông) nằm bên sườn đồi. Với các thành viên trong gia đình hay hàng xóm xung quanh nhà nghệ nhân A Né, mọi người đều đã quen với việc thường xuyên được nghe tiếng đàn, tiếng cồng chiêng vào mỗi buổi chiều sau giờ đi rẫy về. Có ngày, tiếng đàn, tiếng cồng chiêng du dương đến tận khuya. Mọi người chẳng những không phiền lòng mà còn cảm thấy thân thuộc và gần gũi.

Tuổi già của nghệ nhân A Né là vậy. Ông coi đàn ting ning và những nhạc cụ truyền thống khác của dân tộc Xơ Đăng như đàn t’rưng, cồng chiêng, k’lông pút…là những vật tri kỷ của mình. Ông yêu quý và bầu bạn với các nhạc cụ mỗi ngày. Đánh đàn hay đánh cồng chiêng đều giúp ông thoải mái tinh thần, minh mẫn đầu óc.

Nghệ nhân A Né biết chế tác và sử dụng thành thục các nhạc cụ truyền thống, nổi bật là đàn ting ning, t’rưng và k’lông pút. Dù lớn tuổi nhưng sức khỏe của ông vẫn còn dẻo dai, đôi tay vẫn đánh các nhạc cụ điêu luyện và đôi mắt vẫn còn nhìn rõ từng sợi dây đàn.

Nghệ nhân ưu tú A Né có thể chế tác và đánh được nhiều nhạc cụ truyền thống của dân tộc Xơ Đăng. Ảnh: Đ.T

 

Bà Y Nia vợ của nghệ nhân A Né chia sẻ: “Nếu nói về tình yêu của nghệ nhân với các nhạc cụ truyền thống, có lẽ không thể diễn tả bằng lời. Chỉ cần ngồi hàn huyên, cùng uống chén rượu ghè và xem ông đánh các nhạc cụ sẽ hiểu ông yêu quý chúng như thế nào. Nhiều đêm ông ôm cây đàn ting ning đánh say sưa rồi ngủ gục khi nào không biết”.

Vợ của nghệ nhân A Né biết đánh cả đàn t’rưng và cồng chiêng, nên bà cũng hay cùng ông truyền dạy cách đánh các nhạc cụ truyền thống cho con cháu. Nghệ nhân A Né cho biết, ông rất vui vì các con, cháu và chắt của ông đều đam mê với các nhạc cụ truyền thống. “A Phòng và Y Đoan, 2 đứa con của tôi đánh cồng chiêng rất giỏi”- nghệ nhân A Né tự hào nói.

Mỗi lần đem bộ cồng chiêng ra sử dụng, nghệ nhân A Né lại nhớ đến những người anh ruột đã mất của ông. Ảnh: Đ.T

 

Trong nhà của nghệ nhân A Né, ngoài những cây đàn ting ning, t’rưng hay k’lông pút được làm bằng những vật liệu tự nhiên còn có 1 bộ cồng chiêng quý với 14 chiếc. Tất cả các nhạc cụ đều có giá trị rất lớn về mặt lịch sử văn hóa. Như cây đàn ting ning nghệ nhân A Né hay sử dụng làm bằng cây nứa và một loại cây rừng hiện nay hầu như không tìm thấy trong rừng, cây đàn này được nghệ nhân sử dụng rất nhiều lần trong các lễ hội của làng như lễ cúng máng nước, cúng nhà mới. Hay như bộ cồng chiêng trước kia thuộc sở hữu của một hộ người Ba Na ở làng Kon H’ra Chót (thành phố Kon Tum), được người anh ruột của nghệ nhân A Né là A Kem mua về sử dụng, sau để lại cho ông.

Mỗi lần đem bộ cồng chiêng ra sử dụng, nghệ nhân A Né lại nhớ đến những người anh ruột đã mất của ông. Nghệ nhân A Né là em út, ông có 3 người anh ruột là A Naưn, A Klu và A Kem. Nhờ có A Naưn và A Klu truyền cảm hứng, chỉ dạy và A Kem để lại bộ cồng chiêng, nghệ nhân A Né mới say mê và hiểu được văn hóa cồng chiêng của cả dân tộc Ba Na và Xơ Đăng. Ông thậm chí có thể đánh được nhiều chiếc chiêng cùng một lúc và chỉnh được những chiếc chiêng bị lạc âm.

Nghệ nhân ưu tú A Né truyền dạy đàn ting ning cho chắt của ông. Ảnh: Đ.T

 

Ting ning, cồng chiêng hay các nhạc cụ khác đều có cách sử dụng khác nhau. Có nhạc cụ chỉ cần một người đánh, có nhạc cụ lại cần nhiều người cùng đánh. Nếu biết cảm âm và đánh được đàn ting ning trước, chắc chắn sẽ biết đánh cồng chiêng, nghệ nhân A Né cho hay.

Nghệ nhân A Né đánh đàn ting ning hay cồng chiêng đều rất thư thái. Những bài nghệ nhân A Né hay đánh bằng các nhạc cụ nhất là bài Bàn tay lấy nước, kể về các thanh niên của làng trong lễ cúng máng nước; bài Ông già lên rừng; bài Tôi muốn lập gia đình, kể về nam, nữ trong làng muốn tìm được người chồng biết làm rẫy, đi rừng như người cha và tìm được người vợ biết lo toan nội trợ, chăm sóc gia đình như người mẹ của mình.

Dù đã nhiều tuổi, đi lại khó khăn, nhưng tình yêu, niềm đam mê đối với các nhạc cụ truyền thống của nghệ nhân A Né vẫn luôn cháy mãi và vẫn thường xuyên biểu diễn cồng chiêng cho làng khi có lễ hội. Được đánh và biểu diễn các nhạc cụ dân tộc giúp ông khỏe mạnh và mang lại nhiều niềm vui cho mọi người, vì vậy, với nghệ nhân A Né chỉ khi “nhắm mắt xuôi tay” thì niềm đam mê ấy mới hết.  

ĐỨC THÀNH

   

Các tin khác

  • Đặc sắc văn hóa truyền thống của người Brâu
  • A Par - nghệ nhân đa tài
  • Nghệ nhân ưu tú nỗ lực truyền dạy cồng chiêng
  • Đưa thanh âm đại ngàn đi xa
  • Giữ gìn nhạc cụ truyền thống của các DTTS
  • “Thổi hồn” cho nhạc cụ truyền thống
  • Nghệ nhân Ba Na tích cực bảo tồn văn hóa cồng chiêng
  • Nghệ nhân giữ nghề rèn ở Đăk Pne
  • Kỹ năng chỉnh chiêng của đồng bào các DTTS
  • Giọt nước ở làng
Gửi bình luận của bạn
   
Đang xử lý

Tin Mới Nhất

  • Phát triển mạnh kinh tế số ngành, lĩnh vực
  • Hợp tác xã nông nghiệp “bắt nhịp” chuyển đổi số
  • Cơ cấu lại ngành nông nghiệp: Tăng giá trị, giảm chi phí
  • Chương trình “Lồng đèn thắp sáng ước mơ”
  • Thống nhất nội dung phục vụ Chương trình Giao lưu Hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Lào - Campuchia
  • Hội LHPN tỉnh giúp hội viên thay đổi nếp nghĩ, cách làm
  • Phát huy vai trò cựu chiến binh trong tình hình mới
  • Tu Mơ Rông: Chú trọng đầu tư hạ tầng chỉnh trang đô thị trung tâm

Chùm ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Ghi chép - Phóng sự

  • Chùm ảnh: Điểm đến du lịch huyện Đăk Glei
  • Gìn giữ văn hóa truyền thống
  • Chùm ảnh: Nỗ lực vì cuộc sống bình yên của nhân dân
  • Mang niềm vui đến trẻ em vùng cao

Đất & Người Kon Tum

  • Đặc sắc văn hóa truyền thống của người Brâu
  • Dân tộc Brâu là 1 trong 7 DTTS tại chỗ ở Kon Tum với kho tàng văn hóa rất phong phú và đa dạng. Những năm qua, với sự hỗ trợ của Nhà nước, cộng đồng người Brâu ở thôn Đăk Mế (xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi) tích cực gìn giữ bản sắc văn hóa và nỗ lực xây dựng đời sống ấm no, hạnh phúc.
  • A Par - nghệ nhân đa tài
  • Nghệ nhân ưu tú nỗ lực truyền dạy cồng chiêng
  • Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam
  • Khuyến nông - Khuyến lâm
Thông tin cần biết
  • Tỉ giá
  • Chứng khoán
  • Giá vàng
  • Kết quả xổ số
  • Thời tiết
  • Lịch cúp điện
  • Lao động việc làm
  • Thời sự - Chính trị
  • Kinh tế
  • Xã hội
  • Văn hóa - Thể thao - Du lịch
  • Pháp luật & Đời sống
  • Đất & Người Kon Tum
  • Tòa soạn & Bạn đọc
Báo Kon Tum điện tử
• Tổng Biên tập: Nguyễn Mạnh Hồng
• Phó tổng Biên tập: Phạm Minh Bảo, Nguyễn Thị Liễu Hạnh
• Tòa soạn: 281 Thi Sách, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum
• Điện thoại: 0260 3862531; Email: toasoanbaokontum@gmail.com
• Giấy phép số: 460/GP-BTTTT, do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 06/9/2022
Liên hệ tòa soạn
Thông báo bảng giá quảng cáo mới
Developed by