Đổi mới giáo dục đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ. Ảnh: Văn Phương

Trong văn kiện trình Đại hội XIII đã nêu rõ thành tựu về giáo dục đạt được trong nhiệm kỳ khóa XII và 35 năm đổi mới. Văn kiện đã đánh giá: Chủ trương về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo được tích cực triển khai, bước đầu có hiệu quả. Mạng lưới cơ sở giáo dục và đào tạo tiếp tục được mở rộng về quy mô. Giáo dục và đào tạo ở những vùng khó khăn và vùng đồng bào DTTS được chú trọng hơn. Chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới được ban hành và đang triển khai theo lộ trình; phương pháp giảng dạy và học tập có bước đổi mới. Giáo dục mầm non đạt chuẩn phổ cập cho trẻ em 5 tuổi và giáo dục phổ thông có chuyển biến tích cực, được thế giới công nhận. Công tác thi, kiểm tra và đánh giá kết quả thực chất, hiệu quả hơn. Quản lý, quản trị đại học có bước đổi mới, chất lượng giáo dục đại học từng bước được nâng lên. Giáo dục nghề nghiệp có nhiều chuyển biến. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chú trọng cả về số lượng và chất lượng. Chi đầu tư cho giáo dục và xã hội hoá giáo dục được tăng cường. Cơ chế, chính sách tài chính cho giáo dục và đào tạo từng bước đổi mới. Cơ chế tự chủ, cơ chế cung ứng dịch vụ công trong giáo dục và đào tạo được thể chế hoá và đạt kết quả bước đầu. Hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo tiếp tục được mở rộng.

Văn kiện cũng nêu lên những hạn chế trong giáo dục thời gian qua. Đó là: Đổi mới tư duy và hoạt động giáo dục và đào tạo chưa đáp ứng tốt yêu cầu đặt ra; một số nhiệm vụ, giải pháp đổi mới còn thiếu hệ thống, chưa ổn định. Chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo chưa cao. Hệ thống giáo dục và đào tạo chưa bảo đảm tính đồng bộ và liên thông giữa các trình độ, các phương thức giáo dục và đào tạo. Nội dung, chương trình giáo dục và đào tạo còn nặng lý thuyết, nhẹ thực hành. Đào tạo vẫn thiếu gắn kết với nghiên cứu khoa học, sản xuất, kinh doanh và nhu cầu của thị trường lao động. Chưa chú trọng đúng mức đến phát triển phẩm chất và kỹ năng người học. Giáo dục "làm người", đạo đức, lối sống còn bị xem nhẹ. Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, trên một số mặt vẫn còn bất cập về chất lượng, số lượng, cơ cấu và chính sách đãi ngộ. Quản lý nhà nước và quản lý - quản trị nhà trường còn nhiều hạn chế. Nguy cơ tái mù chữ có xu hướng tăng ở miền núi, vùng đồng bào DTTS.

Văn kiện cũng đề ra nhiệm vụ trong giai đoạn 2021-2030 là: Tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và trọng dụng nhân tài. Thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng mạnh mẽ thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào các lĩnh vực của đời sống xã hội, chú trọng một số ngành, lĩnh vực trọng điểm, có tiềm năng, lợi thế để làm động lực cho tăng trưởng theo tinh thần bắt kịp, tiến cùng và vượt lên ở một số lĩnh vực so với khu vực và thế giới.

Để làm rõ thêm đánh giá trên, trong phiên thảo luận tại Đại hội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ tham luận với chủ đề: Tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo giai đoạn 2021-2025 đánh giá thêm những thành tựu giáo dục và đề ra phương hướng thời gian tới. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cho rằng, hệ thống cơ chế, chính sách trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo cơ bản được hoàn thiện; chỉ tiêu về đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non trên toàn quốc cho trẻ 5 tuổi đã hoàn thành ngay từ đầu năm 2017 đạt 99,9%; duy trì và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở. Bộ cũng ban hành và tích cực triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới; chất lượng giáo dục phổ thông cả đại trà và mũi nhọn đều được nâng lên, được quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Bộ trưởng Phùng Xuân Nhã dẫn chứng, năm 2020 của Ngân hàng Thế giới về Vốn nhân lực, chỉ số Vốn nhân lực của Việt Nam đứng thứ 38 trên 174 nền kinh tế. Trong đó, thành phần kết quả giáo dục của Việt Nam đứng thứ 15, tương đương với các nước như Hà Lan, New Zealand, Thụy Điển.

“Lần đầu tiên toàn ngành giáo dục đã xây dựng cơ sở dữ liệu ngành về giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và được triển khai tại 63/63 Sở Giáo dục và Đào tạo, thu thập được 22 triệu hồ sơ học sinh, 1,5 triệu hồ sơ giáo viên, nhân viên và cán bộ quản lý từ 53 nghìn trường học và thông tin về cơ sở vật chất, nhà vệ sinh trường học”- đại biểu Phùng Xuân Nhạ cho hay.

Bên cạnh kết quả đó, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng nêu, phân tích rõ hạn chế, yếu kém cần khắc phục. Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đã nêu lên 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, mục tiêu trong giai đoạn 2021-2025. Đó là giải pháp đột phá là đổi mới cơ chế quản lý nhà nước và quản trị nhà trường. Coi trọng quản lý chất lượng, hiệu quả quản trị nhà trường, gắn trách nhiệm quản lý chuyên môn với quản trị nhân sự; phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục; tiếp tục rà soát, quy hoạch mạng lưới trường, lớp; đẩy nhanh chuyển đổi số trong giáo dục góp phần rút ngắn quá trình đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục…

Đại biểu Nguyễn Thành Phong- Phó Bí thư, Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, phát triển kinh tế tri thức thì yếu tố nguồn lực con người là đặc biệt quan trọng và cần ưu tiên đầu tư cho giáo dục đào tạo, tạo lập môi trường kết nối hiệu quả giữa cơ sở giáo dục đại học với doanh nghiệp. Đại biểu Nguyễn Thành Phong cho rằng muốn phát triển nguồn lao động chất lượng cao, nâng cao dân trí, đào tạo nhân tài, cần phải tập trung đầu tư cho giáo dục, cải cách giáo dục theo hướng tăng cường thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn…  

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Văn Hòa trả lời phỏng vấn báo chí. Ảnh: Văn Phương

Quan tâm về vấn đề giáo dục đào tạo, bên lề Đại hội XIII của Đảng, đồng chí Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Văn Hòa cho rằng, đất nước chúng ta muốn phát triển thì yếu tố con người là rất quan trọng. Muốn có nhân tài, nguồn nhân lực chất lượng cao phải đổi mới giáo dục đào tạo.

Đồng chí Nguyễn Văn Hòa cũng cho rằng so với yêu cầu của công cuộc đổi mới thì giáo dục đào tạo hiện chưa đáp ứng được yêu cầu. Đồng chí Nguyễn Văn Hòa mong rằng, trong công tác lãnh đạo, Ban Chấp hành Trung ương cần quan tâm, dành nhiều nguồn lực và sự lãnh đạo sát sao hơn nữa cho giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước.

“Tại Đại hội, Đảng ta xác định giáo dục là quốc sách hàng đầu, vì vậy chúng ta cần đổi mới hơn, sâu sát, thực tiễn hơn nữa để đổi mới một cách thực sự hơn nữa nhằm đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước”- đồng chí Nguyễn Văn Hòa nhấn mạnh.

Văn Phương