Thành phố Kon Tum: Khai thác hiệu quả yếu tố văn hóa để phát triển du lịch

Du lịch văn hóa trên địa bàn thành phố Kon Tum ghi dấu ấn nhờ hoạt động trình diễn cồng chiêng, giao lưu văn hóa với du khách. Ảnh: H.T

Thành phố Kon Tum hiện lưu giữ nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể quý giá như các lễ hội dân gian, nhạc cụ, nghề thủ công truyền thống, nghệ thuật cồng chiêng và ẩm thực đặc trưng của địa phương. Bên cạnh đó, hệ thống nhà rông, tượng nhà mồ cùng các công trình kiến trúc lâu đời mang nhiều giá trị văn hóa- lịch sử như: Ngục Kon Tum, Nhà thờ gỗ, Tòa Giám mục, đình Võ Lâm, cầu treo Kon Klor cũng góp phần làm nên sự đa dạng nhưng độc đáo về văn hóa. Những điều này chính là nền tảng quan trọng để địa phương phát triển các loại hình du lịch mang dấu ấn riêng, đậm bản sắc.

Đặc biệt, các giá trị đặc sắc của không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên đã được các địa phương trên địa bàn thành phố khai thác hiệu quả trong hoạt động du lịch. Qua đó không chỉ tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần quảng bá những nét văn hóa đặc sắc của các DTTS đến với du khách trong và ngoài nước. Địa bàn thành phố hiện có 204 bộ cồng chiêng (65 bộ của tập thể thôn, 139 bộ thuộc sở hữu hộ gia đình); 107 đội văn nghệ quần chúng; 90 đội nghệ nhân cồng chiêng, múa xoang, trong đó có 28 đội là thanh thiếu niên.

Tận dụng những lợi thế đó, địa phương đã từng bước triển khai nhiều giải pháp đưa văn hóa, lợi thế về tự nhiên thành sản phẩm phát triển du lịch. Các mô hình như du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa- lịch sử, du lịch trải nghiệm ngày càng được mở rộng, góp phần làm đa dạng và phong phú thêm các sản phẩm du lịch tại địa phương.

Nhà rông Kon Klor (thành phố Kon Tum) là không gian sinh hoạt cộng đồng mang đậm bản sắc truyền thống, thu hút đông đảo du khách tham quan. Ảnh: HT

Đến nay, thành phố Kon Tum có 4 điểm du lịch cộng đồng được công nhận cấp tỉnh gồm làng Kon Kơ Tu, Kon Jơ Dri (xã Đăk Rơ Wa), làng Kon Klor (phường Thắng Lợi), điểm du lịch A Biu (xã Ngọc Bay). Ngoài ra còn có nhiều điểm du lịch mới đang được hình thành và phát triển dựa trên thế mạnh văn hóa và sinh thái như: Phố đêm Đăk Bla (phường Quyết Thắng), lòng hồ thủy điện Ya Ly, bến thuyền Plei Weh, các làng nghề truyền thống và vườn cây ăn trái ở các xã Đăk Rơ Wa, Ia Chim. Tại những điểm đến này, yếu tố văn hóa được khéo léo lồng ghép qua cách bài trí không gian, các hoạt động giao lưu, biểu diễn nghệ thuật truyền thống, giới thiệu ẩm thực đặc trưng.

Trong một lần ghé thăm làng Plei Weh (xã Ia Chim), tại nhà rông của làng, chúng tôi chứng kiến đội nghệ nhân Xơ Đăng đang biểu diễn phục vụ khách du lịch. Những điệu xoang nhịp nhàng, hòa cùng tiếng cồng chiêng sôi động, rộn ràng làm say đắm du khách nước ngoài đến từ Pháp, Úc. Mọi người thích thú nhún nhảy theo điệu nhạc, ghi lại những khoảnh khắc đậm đà bản sắc mà hiếm nơi nào có được.

Nghệ nhân A Hní - người dẫn dắt đội chiêng làng Plei Weh biểu diễn phục vụ du khách chia sẻ: Du khách khi đến làng thường ghé nhà rông đầu tiên, rồi đi dạo quanh làng để ngắm nhà sàn, vườn cây, cảnh vật. Gần đây, làng mình có thêm bến thuyền du lịch bên sông nên du khách có thêm điểm dừng chân nghỉ ngơi, ăn uống, thưởng ngoạn cảnh đẹp. Từ ngày được địa phương vận động giữ gìn bản sắc để làm du lịch, bà con ai cũng phấn khởi. Mỗi lần có đoàn khách về, chúng tôi lại tập trung biểu diễn cồng chiêng, múa xoang. Ai cũng vui vừa thêm thu nhập, vừa có cơ hội gìn giữ văn hóa của dân tộc mình”.

Một điểm du lịch khác mà du khách cũng không thể bỏ qua là điểm du lịch A Biu (xã Ngọc Bay) với không gian văn hóa, sinh hoạt mang đậm bản sắc dân tộc Ba Na. Tại đây, du khách được sinh hoạt, nghỉ ngơi, phục vụ các hoạt động văn hóa, văn nghệ mang đậm bản sắc địa phương. Trong đó, du khách sẽ được chào đón bằng những nghi lễ cồng chiêng trang trọng, được nghe những bài dân ca Ba Na mộc mạc thưởng thức cơm lam, gà nướng bên bếp lửa bập bùng trong khung cảnh yên bình, đậm chất Tây Nguyên. Tất cả trở thành một trải nghiệm chân thực và khó quên.

Nghệ nhân A Biu chia sẻ: Mỗi lần biểu diễn cồng chiêng, hát dân ca cho khách nghe, thấy họ chăm chú lắng nghe, vui vẻ chụp ảnh, khen ngợi là tôi thấy rất vui. Đó cũng là động lực để tôi thêm quý trọng văn hóa của chính mình và cố gắng truyền dạy cho lớp trẻ, giữ gìn nó bằng cả tấm lòng.

Theo bà Phan Thị Lan- Phó trưởng Phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin thành phố Kon Tum, công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc luôn được chính quyền quan tâm gắn với phát triển du lịch, nhất là mô hình du lịch cộng đồng bền vững. Việc phát huy hiệu quả các giá trị văn hóa truyền thống không chỉ mang lại sinh kế mà còn tạo động lực để cộng đồng dân cư chủ động gìn giữ, lan tỏa bản sắc. 

Hoàng Thanh