Nghị quyết số 08-NQ/TU:Phát huy giá trị nghề truyền thống của các DTTS

Thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TU của Tỉnh ủy, các ban cán sự đảng, đảng đoàn, các huyện ủy, thành ủy đã quán triệt, cụ thể hóa nghị quyết phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và tình hình thực tế của từng địa phương, đơn vị.

Trong đó, Ban cán sự đảng UBND tỉnh đã lãnh đạo UBND tỉnh xây dựng, trình HĐND tỉnh thông qua Đề án bảo tồn và phát huy giá trị nghề truyền thống của các DTTS tại chỗ đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Trên cơ sở đó, các huyện ủy, thành ủy, các sở, ban, ngành liên quan đã chỉ đạo triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp được xác định tại Nghị quyết số 08 và Đề án của UBND tỉnh gắn với chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo tồn và phát huy giá trị nghề truyền thống của các DTTS tại chỗ trên địa bàn.

Các nghệ nhân bảo tồn và phát huy giá trị nghề dệt thổ cẩm truyền thống. Ảnh: DN

Sau 3 năm triển khai thực hiện Nghị quyết, toàn tỉnh đã có 13.846 người biết làm nghề truyền thống (tăng 1.676 người). Với tài sáng tạo, bàn tay khéo léo, các nghệ nhân đã làm ra những sản phẩm thủ công tinh xảo, hoàn mỹ đáp ứng nhu cầu lao động, sản xuất, sinh hoạt và mang lại giá trị kinh tế cho những người làm nghề truyền thống.

Để bảo tồn và phát huy giá trị nghề truyền thống của các DTTS, các địa phương đã xác định được các nghề truyền thống của đồng bào DTTS tại chỗ cần bảo tồn và các nghề có khả năng thương mại hóa để xây dựng phương án, kế hoạch bảo tồn, phát triển cho phù hợp.

Đơn cử như thành phố Kon Tum xác định bảo tồn 5 nghề, phát huy 4 nghề, trong đó có nghề dệt thổ cẩm thủ công.

Bà Y Dẻo, ở thôn Plei Lay, xã Ia Chim, thành phố Kon Tum năm nay 80 tuổi. Bà là một trong những nghệ nhân dệt gạo cội của địa phương với trên 60 năm kinh nghiệm. Bà cho hay: Tôi học dệt từ mẹ. Đầu tiên mẹ dạy dệt các hoa văn đơn giản, về sau nâng dần lên với chi tiết khó hơn. Dệt ra được những tấm thổ cẩm đẹp là cách thể hiện sự biết ơn đối với tổ tiên nguồn cội của mình. Giờ phụ nữ, trẻ con trong làng, ngoài phố đều thích mặc thổ cẩm nên sản phẩm làm ra rất dễ bán. Vì vậy, tranh thủ rảnh rỗi, chị em phụ nữ trong làng đều dệt để dùng, tặng hoặc bán. 

Những vật dụng sinh hoạt được các nghệ nhân sáng tạo với nhiều hình dáng khác nhau. Ảnh: D.N

Hiện toàn tỉnh thành lập được 10 tổ liên kết, tổ hợp tác và 9 HTX sản xuất các sản phẩm truyền thống, tập trung chủ yếu ở các huyện Đăk Glei, Đăk Hà, Kon Plông và thành phố Kon Tum.

Tổ hợp tác dệt thổ cẩm thôn Ri Mẹt (xã Đăk Môn) được huyện Đăk Glei hỗ trợ thành lập vào năm 2022. Đến nay, tổ hợp tác có 7 thành viên duy trì hoạt động thường xuyên. Chị Y Nhổ, tổ trưởng tổ hợp tác chia sẻ, nhờ có huyện hỗ trợ về kinh phí, thủ tục đăng ký, tập huấn, đầu ra cho sản phẩm nên chị em đều tâm huyết giữ gìn và phát triển nghề dệt thổ cẩm của dân tộc mình. Tổ hợp tác đã thu hút được lớp trẻ học nghề, làm nghề để nghề không bị mai một. Định hướng của tổ hợp tác là sẽ mở rộng quy mô, ngoài giữ được nghề còn tạo thu nhập cho chị em.

Để bảo tồn và phát huy giá trị nghề truyền thống, các cấp, ngành, địa phương còn tăng cường quảng bá, kết nối các sản phẩm nghề truyền thống thông qua tặng quà lưu niệm tại các hoạt động quảng bá du lịch, lễ hội, tuần lễ văn hóa, hội nghị, hội thảo, ngoại giao; điều tra khảo sát, thu thập tư liệu về các truyền thuyết, giai thoại, điển tích gắn với quá trình hình thành và phát triển của các sản phẩm nghề truyền thống.

Đồng thời, tăng cường xúc tiến thương mại, quảng bá, phát triển thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ các sản phẩm nghề truyền thống. Ngoài ra, hỗ trợ kinh phí để mua sắm máy móc tại cơ sở lò rèn ở thôn Đăk Mế (xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi); máy chẻ tre đan lát tại thôn Vi Ô Lăk (xã Pờ Ê, huyện Kon Plông); máy may, máy vắt sổ, máy dệt sợi công nghệ cao tại các phường Thắng Lợi, Quang Trung (thành phố Kon Tum).

Các địa phương cũng đã tổ chức mở nhiều lớp để truyền dạy nghề tại các thôn (làng), khu dân cư cho thế hệ kế cận, nhất là người trẻ tuổi, đối tượng nòng cốt trong các tổ liên kết, hợp tác xã, hộ gia đình.

Có thể thấy, sau 3 năm triển khai Nghị quyết 08, nhận thức và hành động trong việc bảo tồn, phát huy giá trị nghề truyền thống gắn với phát triển kinh tế, xã hội có chuyển biến rõ rệt, ngoài việc góp phần lưu giữ và phát triển nghề tránh mai một còn nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân các DTTS trên địa bàn tỉnh.         

Dương Nương