Khuyến cáo không phát triển ồ ạt diện tích sầu riêng

Thu nhập cao từ sầu riêng

Theo thống kê của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, những năm gần đây, diện tích sầu riêng trên địa bàn tỉnh đang tăng nhanh, từ 1.500ha năm 2022 lên hơn 2.500ha vào cuối năm 2023 và dự kiến hết năm 2024 sẽ đạt 3.500ha.

Đăk Hà là địa phương phát triển cây ăn quả chủ lực của tỉnh Kon Tum, trong đó có cây sầu riêng. Theo ông Đặng Thế Quyết-  Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, tính đến giữa năm 2024, diện tích sầu riêng của toàn huyện là hơn 560ha; diện tích cho thu hoạch là 159ha, năng suất 152,2 tạ/ha, sản lượng 2.420 tấn.

Có dấu hiệu cho thấy diện tích sầu riêng ''tăng nóng''. Ảnh: PL

“Nhìn chung cây sầu riêng phát triển thích hợp với điều kiện tự nhiên, đất đai thổ nhưỡng của địa phương; cây được trồng nhiều trên địa bàn từ năm 2017 đến nay. Về hiệu quả kinh tế trước mắt, so với các loại cây trồng khác, sầu riêng mang lại thu nhập cao hơn, bình quân 1 - 1,3 tỷ đồng/ha, sau khi trừ chi phí, người trồng lãi khoảng 1 tỷ đồng/ha”- ông Quyết nói.

Vườn sầu riêng 7ha của gia đình ông Võ Thành Công (xã Đăk Long, huyện Đăk Hà) có khoảng 2ha cho thu hoạch năm thứ hai, số còn lại mới trồng khoảng 2 - 3 năm.

Trên diện tích đang thu hoạch, ông Công có lợi nhuận từ 300 – 350 triệu đồng/ha, vì sầu riêng vẫn ở giai đoạn thu bói. Nếu chính vụ, lợi nhuận từ sầu riêng có thể tăng gấp đôi, nếu giá bán duy trì ở mức như hiện nay, khoảng 60.000 - 70.000 đồng/kg thu tại vườn.

Thành phố Kon Tum hiện có hơn 400ha sầu riêng, trong đó có khoảng 127ha đang cho thu hoạch, tập trung chủ yếu tại các khu vực phù hợp với loại cây trồng này, như các xã Ia Chim, Đăk Năng, Hòa Bình.

Vườn sầu riêng gần 1ha của gia đình ông Lê Viết Cường (xã Ia Chim, thành phố Kon Tum) cũng đã thu hoạch xong. Ước tính gia đình ông Cường thu lợi nhuận khoảng 450 - 500 triệu đồng/ha. Với mức lợi nhuận này, sầu riêng đang mang lại giá trị cao hơn rất nhiều lần so với các loại cây trồng khác như cà phê, hồ tiêu hay cao su.

Khuyến cáo không ồ ạt mở rộng diện tích

Dù giá trị kinh tế của sầu riêng mang lại ở thời điểm hiện tại là rất lớn, song ông Bùi Đức Trung- Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho rằng, người dân không nên ồ ạt mở rộng diện tích sầu riêng, gây mất cân bằng quy hoạch phát triển của ngành nông nghiệp. Ngoài ra, khi cung vượt quá cầu, không loại trừ khả năng sầu riêng sẽ rớt giá, gây thiệt hại cho bà con.

Thực tế cho thấy, hiện nay nhiều địa phương đã xuất hiện tình trạng phát triển vượt quá quy hoạch. Như thành phố Kon Tum được giao phát triển 60ha sầu riêng trong năm 2024, song đến nay đã đạt khoảng 65 – 67ha.

Còn tại huyện Đăk Hà, dù quy hoạch chỉ khoảng 500ha sầu riêng, nhưng đến nay đã lên tới hơn 560ha. Diện tích sầu riêng trồng mới của tỉnh cũng chiếm tỷ lệ rất lớn, khi chỉ có hơn 900ha đang cho thu hoạch, tức chỉ khoảng 30% tổng diện tích sầu riêng của tỉnh.

Chỉ khoảng 30% tổng diện tích sầu riêng của tỉnh cho thu hoạch. Ảnh: P.L

Ông Phan Thanh Nam- Trưởng Phòng Kinh tế thành phố Kon Tum cũng nhận định, dù giá sầu riêng vừa qua tăng cao, giúp người trồng có được khoản lợi nhuận lớn, song chính quyền thành phố nói chung và ngành nông nghiệp nói riêng cũng khuyến cáo người dân không phát triển nóng, tránh phát triển tại các vùng không thực sự thuận lợi với loại cây này.

Theo ông Phan Thanh Nam, thành phố cũng chủ trương tập trung phát triển sầu riêng tại các khu vực thuận lợi, có khả năng tạo ra lợi nhuận tốt cho người nông dân.

Bên cạnh nguy cơ thừa nguồn cung, việc sầu riêng được giá cũng gây ra một số vấn đề phát sinh liên quan đến việc thu mua.

Qua theo dõi tại một số địa phương, việc tổ chức thu mua thông qua thương lái cũng đã phát sinh nhiều vấn đề như hiện tượng bỏ cọc của thương lái do giá cả thị trường, người dân không được thu mua kịp thời dẫn tới tình trạng sầu riêng tới kỳ thu hoạch nhưng chưa được thu hoạch khiến giá trị giảm sút. Cá biệt có một số trường hợp bị thương lái ép giá, buộc phải bán với giá thấp- ông Phan Thanh Nam cho hay.

Được biết, thành phố Kon Tum sẽ đẩy mạnh xây dựng mã số vùng trồng để phục vụ cho nhu cầu xuất khẩu; đồng thời khuyến cáo người dân, đơn vị đã được cấp mã số vùng trồng thực hiện tốt việc quản lý mã số. Bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm, các đơn vị, người dân cần chú ý tư cách pháp nhân của các đối tác, không nên ký kết với các thương lái không có tư cách pháp nhân rõ ràng.

Ông Bùi Đức Trung cho hay, trên cơ sở Đề án Phát triển cây ăn quả bền vững trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục chủ trì, phối hợp các địa phương, đơn vị hướng dẫn, đôn đốc rà soát lại diện tích sầu riêng, phân loại diện tích trồng xen, trồng thuần. Từ đó hỗ trợ hình thành vùng chuyên canh tập trung hàng hóa, hỗ trợ sản xuất theo quy trình, tiêu chuẩn; thiết lập mã số vùng trồng, mã số số cơ sở đóng gói phù hợp với quy mô, đảm bảo truy xuất nguồn gốc phục vụ xuất khẩu và tiêu thụ nội địa.

Bên cạnh đó, tiếp tục hình thành và nâng cao hiệu quả hoạt động chuỗi liên kết sản xuất gắn sơ chế, chế biến và tiêu thụ sản phẩm thông qua các tổ hợp tác, hợp tác xã với doanh nghiệp để phát triển sầu riêng bền vững, hiệu quả- ông Bùi Đức Trung nhấn mạnh.    

Phù Lưu