Mưa nắng ruộng dưa

“Dưa ruộng lạ, mạ ruộng quen"- Kinh nghiệm được đúc kết từ thực tiễn của người xưa, đến nay vẫn chưa hề sai một li. Bởi vậy, mà nhiều người trồng dưa ở Diên Bình, Tân Cảnh và thị trấn Đăk Tô đã chọn phương thức luân canh, du canh để trồng loại cây hợp với đất lạ này. Tuy nhiên, để có được thành công, họ phải dầm mưa dãi nắng, ăn ngủ cùng ruộng dưa…

Gia đình anh Nguyễn Văn Ngọc chăm sóc ruộng dưa hấu. Ảnh: N.X

Những ngày cuối năm, chúng tôi tìm về các xã Diên Bình, Tân Cảnh, thị trấn Đăk Tô (huyện Đăk Tô) để tìm hiểu cuộc sống của những người trồng dưa hấu nơi đây. Sau chặng đường hơn 40km từ thành phố Kon Tum ngược đường Hồ Chí Minh, tôi cũng đã đến được những nơi cần đến.

Lau vội lớp bụi bám trên mặt, tôi đưa mắt nhìn xuống ven đường, thấy thấp thoáng những người nông dân đội nắng miệt mài cắt kèo, cắm ngọn cho dưa. Thấy tôi tỏ vẻ tìm hiểu, một anh thanh niên nhanh nhảu bắt chuyện và không ngần ngại cho biết tên của mình. Anh tên là Ngọc, ở khối 7, thị trấn Đăk Tô, là chủ ruộng dưa hấu có diện tích 1ha này.

Theo anh Ngọc, những người đang làm thuê trên ruộng dưa của anh đều là những người có thâm niên trồng dưa hấu, nhưng do những năm trước giá dưa bấp bênh cộng thêm khí hậu thất thường không ổn định, nên những người theo nghề đều bị thua lỗ nặng phải bỏ nghề đi làm thuê. Anh cho biết: để trồng dưa thành công, bên cạnh các yếu tố thời tiết, phân bón, công chăm sóc, còn yếu tố khác rất quan trọng đó là đất trồng dưa phải là đất lạ mới cho quả to, ngọt, chất lượng. Chính vì vậy mà người dân ở đây muốn trồng dưa tốt phải luân phiên trồng các loại cây hoa màu khác nhau trên một diện tích đất...

Chị Nguyễn Thị Xuân ở xã Diên Bình có kinh nghiệm trồng dưa hấu hơn 10 năm, nhưng 2 năm nay gia đình chị đã nghỉ hẳn vì giá dưa hấu bấp bênh mà công và vốn bỏ ra nhiều. Chị chia sẻ: Trồng dưa hấu là vất vả nhất trong nghề trồng các loại cây rau màu. Không giống như những cây trồng khác, đất trồng dưa hấu phải luôn thay đổi theo mùa vụ, luân phiên các loại hoa màu khác nhau, nếu trồng tiếp thì dưa dễ chết. Trồng dưa hấu đòi hỏi cao về điều kiện đất, khí hậu, kỹ thuật. Trên một diện tích đất, thường 2- 3 năm mới trồng một vụ và chỉ trồng vào mùa khô, nếu chẳng may vừa xuống giống mà gặp phải trời mưa là coi như bỏ vụ, bởi mưa trong giai đoạn này sẽ làm cây bị thối rễ không sinh trưởng được; còn nếu mưa vào giai đoạn quả phát triển thì làm giảm chất lượng sản phẩm, hay nói cách khác là giảm vị ngọt của trái dưa, hoặc nếu mưa dầm thì chỉ cần một đêm là dưa “nổ” trắng ruộng.

Nói rồi chị Xuân dẫn tôi đi thăm ruộng dưa hấu 1,2ha của gia đình anh Nguyễn Văn Điện ở thôn 1, xã Tân Cảnh. Anh Điện là người có thâm niên trồng dưa hấu đã 15 năm nay và anh cũng là một trong số những ông chủ từng thăng trầm vì nghề trồng dưa hấu.

Chúng tôi ghé ruộng dưa của anh Điện đúng lúc anh đang thực hiện công đoạn bấm chèo và chọn trái. Thấy tôi đặt vấn đề muốn tìm hiểu để trồng thử, anh lắc đầu: Làm chi cho mệt hả cô, vụ được vụ mất vất vả lắm. 15 năm theo nghiệp trồng dưa, nước mắt vì dưa không phải không có. Tôi lấy ví dụ như vụ dưa hấu năm 2012, gia đình tôi trồng 2ha dưa tròn, sau 9 tháng bỏ công chăm sóc đến ngày thu hoạch thì gặp bão, ruộng dưa nổ trắng làm tôi phải kêu gọi người trong làng đến thu về cho bò ăn. Ngược lại, năm 2013 gia đình tôi cũng trồng 2ha, nhưng gặp may thời tiết nắng ráo tôi thu lãi được 270 triệu đồng, cả gia đình năm đó đón một cái tết no ấm.

Với anh Ngọc ở thị trấn Đăk Tô thì còn lo thêm một nỗi lo khác. Anh đang lo ngại với giá dưa hấu hiện nay bán chỉ 4.200 đồng/kg, thì ruộng dưa hơn 1ha của anh nếu bán hết cũng chỉ hòa vốn. Từ giờ đến Tết còn có hơn một tháng nữa mà anh vẫn chưa nghe thông tin giá dưa hấu tăng. Theo tính toán của anh, để người nông dân có lời từ việc trồng dưa, thì ít nhất giá dưa dài (dưa hấu Hắc Mỹ Nhân anh đang trồng thử nghiệm) phải đạt từ 7.000 – 8.000 đồng/kg và mỗi trái phải đạt trung bình từ 4 – 5kg.

Chỉ còn vẻn vẹn hơn một tháng nữa là đón Tết Ất Mùi 2015, thời gian này các sản phẩm tiêu thụ trong dịp Tết cũng đã được bày bán khắp nơi… Song, với những người trồng dưa hấu như anh Điện, anh Ngọc, đến giờ vẫn đang “đổ mồ hôi, sôi nước mắt” canh cánh nỗi lo giá cả và thời tiết bên ruộng dưa của mình...

Ngô Xuân