Sau 5 năm thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012: Tạo điều kiện cho hợp tác xã phát triển

Những kết quả đáng ghi nhận

Sau khi Luật HTX năm 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật có hiệu lực thi hành, Tỉnh ủy đã chỉ đạo Ủy ban nhân dân tỉnh tổ chức quán triệt và tăng cường công tác chỉ đạo triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh nhằm phổ biến, khuyến khích, hỗ trợ và tạo điều kiện cho kinh tế tập thể phát triển vững mạnh, góp phần đưa kinh tế tập thể trở thành thành phần kinh tế có vai trò quan trọng trong việc giải quyết việc làm, xoá đói giảm nghèo.

Dây truyền đóng gói cà phê của HTX nông nghiệp và thương mại Sáu Nhung huyện Đăk Hà. Ảnh: V.P

Nhằm tuyên truyền, phổ biến sâu rộng Luật HTX năm 2012, Liên minh HTX phối hợp với các sở, ngành biên soạn hơn 2.000 bộ tài liệu và tổ chức tuyên truyền, tập huấn Luật HTX năm 2012 và các văn bản liên quan đến cán bộ công chức, viên chức, người lao động và toàn thể nhân dân trên địa bàn tỉnh; tổ chức Cuộc thi tìm hiểu Luật HTX năm 2012 với 1.281 bài dự thi và cuộc thi tìm hiểu các loại mô hình HTX kiểu mới; mở lớp tập huấn cho 120 đại biểu là cán bộ của các sở, ban ngành, đoàn thể trong tỉnh…

Tính đến ngày 31/10/2017, trên địa bàn tỉnh có 85 HTX, trong đó có 79 HTX đang hoạt động, 6 HTX ngừng hoạt động; có 65/85 HTX hoạt động theo Luật HTX năm 2012 (gồm 60 HTX và 5 Quỹ tín dụng nhân dân). Trong 5 năm qua, toàn tỉnh thành lập mới 32 HTX, riêng trong năm 2017 thành lập mới 24 HTX; giải thể 5 HTX; thành viên của Liên minh HTX là 52; thành viên của HTX là 8.788 thành viên.

Nhìn chung, các HTX đã thực hiện chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012 hoạt động ổn định và bền vững, góp phần tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh. Các HTX đã nỗ lực mở rộng hợp tác liên doanh, liên kết ra ngoài tỉnh; từng bước đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh và thị trường tiêu thụ. 

Theo thống kê, tổng nguồn vốn hoạt động của HTX trên tất cả các lĩnh vực là 239.170 triệu đồng; doanh thu bình quân khoảng 1.787 triệu đồng/HTX/năm (tăng 1.079 triệu đồng/HTX/năm so với thời điểm 01/7/2013); lợi nhuận bình quân khoảng 214 triệu đồng/HTX/năm (tăng 166,5 triệu đồng/HTX/năm so với thời điểm 01/7/2013); thu nhập bình quân của thành viên khoảng 27 triệu đồng/người/năm (tăng 7 triệu đồng/người/năm so với thời điểm 01/7/2013); thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX khoảng 35 triệu đồng/năm (tăng 8,6 triệu đồng/năm so với thời điểm 01/7/2013). Số HTX hoạt động hiệu quả theo Luật HTX năm 2012 là 78 HTX.

Đáng mừng là đã thành lập Ban Chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể của tỉnh và các huyện, thành phố và Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tỉnh với tổng số vốn điều lệ là 5 tỷ đồng. Hiện nay, tỉnh đã cấp 2 tỷ đồng cho Quỹ để hỗ trợ vốn vay cho các HTX và giải ngân được 284 triệu đồng/3 HTX.

Ông Nguyễn Thái Lợi – Phó Chủ tịch Thường trực Liên minh HTX tỉnh nhận xét: Sau 5 năm thực thi Luật HTX 2012 đã tạo được khung pháp lý về HTX kiểu mới, tạo điều kiện cho HTX phát triển, với mục tiêu giúp đỡ các thành viên yếu thế có thể tiếp cận vốn, kinh nghiệm và sản xuất kinh doanh...Bên cạnh đó, nhận thức của toàn xã hội về mô hình HTX kiểu mới ngày càng được nâng cao, người dân có thể phân biệt được 2 mô hình này (mô hình HTX kiểu cũ và mô hình HTX kiểu mới) khác nhau như thế nào; khác nhau giữa HTX với doanh nghiệp, hay HTX với các tổ chức kinh tế- xã hội. Đồng thời, sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương ngày càng được nâng cao.

“Bà đỡ” của các HTX

Có được những kết quả đáng ghi nhận đó, phải kể đến vai trò tham mưu và triển khai thực hiện của Liên minh HTX tỉnh. Ngay sau khi Luật HTX năm 2012 được ban hành, Liên minh HTX tỉnh thường xuyên, kịp thời tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương triển khai tuyên truyền, quán triệt các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước về HTX; đề xuất với các cấp, các ngành, địa phương ban hành các văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện, đồng thời kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các HTX; phối hợp với các ngành, các địa phương xây dựng các mô hình HTX điển hình tiên tiến, các HTX kiểu mới để lực lượng kinh tế tập thể phát huy tối đa sức mạnh...

Liên minh HTX tỉnh cử cán bộ tư vấn trực tiếp cho các HTX về trình tự, thủ tục và các biểu mẫu đăng ký HTX; tổ chức các hội nghị tập huấn thủ tục chuyển đổi và đăng ký theo Luật HTX năm 2012; tư vấn cho 18 nhóm sáng lập viên về thủ tục thành lập mới HTX; tư vấn để các HTX làm hồ sơ vay vốn theo chương trình 120...

Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh phối hợp với Hội Nông dân tỉnh, Tỉnh đoàn, Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh, Hội Cựu chiến binh tỉnh, UBND các huyện, thành phố mở các lớp tập huấn, hướng dẫn; khuyến khích người lao động nâng cao kỹ năng nghề nghiệp của mình; phổ biến đến các HTX trên địa bàn tỉnh Đề án xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với phát triển chuỗi giá trị sản phẩm, hàng hóa chủ lực, quy mô lớn và có sức lan tỏa và đang tổ chức chọn thí điểm để triển khai thực hiện Đề án. Cụ thể, đã mở 13 lớp tập huấn tuyên truyền Luật HTX năm 2012; hướng dẫn chuyển đổi, giải thể, thành lập tổ hợp tác, HTX với tổng số 850 học viên; tổ chức 1 lớp tập huấn về bảo vệ môi trường cho 30 cán bộ HTX; tư vấn nghề nghiệp, việc làm cho thanh niên tại các huyện Kon Plông, Kon Rẫy, Sa Thầy, Ia H’Drai, Tu Mơ Rông, Đăk Tô, với 2.135 lượt tham dự.

Liên minh HTX tỉnh cũng cử cán bộ hướng dẫn các HTX tổ chức lại mô hình sản xuất theo liên kết hóa sản xuất; nâng cao chất lượng nguồn lực đáp ứng nhu cầu hội nhập, chủ động phát triển lực lượng lao động có tay nghề, trình độ chuyên môn cao và có các kiến thức về hội nhập khu vực

Sớm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc

Tuy đã đạt được những kết quả nhất định, nhưng quá trình triển khai Luật HTX năm 2012 vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc, khiến các mô hình HTX chưa phát huy hết tiềm năng. Quá trình chuyển đổi, đăng ký lại của HTX trên địa bàn tỉnh theo Luật HTX năm 2012 còn chậm so với quy định. Hơn nữa, việc hỗ trợ về vốn, cấp đất xây dựng trụ sở theo quy định của Luật HTX năm 2012 khi các HTX chuyển đổi, nhất là các HTX nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản chưa thực hiện được...

Sản xuất nấm của HTX nông nghiệp thương mại và dịch vụ Cựu quân nhân Đăk Hring (huyện Đăk Hà). Ảnh: V.P

 Nguyên nhân là phần lớn các HTX, nhất là các HTX nông nghiệp chưa mở hệ thống sổ sách kế toán theo quy định. Nhiều HTX còn lúng túng, nhất là xây dựng phương án tổ chức sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả, nâng cao thu nhập cho thành viên và còn tư tưởng trông chờ ỷ lại.

Theo Liên minh HTX tỉnh, một vấn đề tồn tại cho đến nay chưa hỗ trợ cho HTX phát triển là, việc thực hiện theo Quyết định 2261, ngày 15/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015-2020 trên địa bàn vẫn chưa thực hiện và còn nằm ”trên giấy”. Điều đó làm cho các HTX trên địa bàn chưa thể phát triển được như mong muốn.

Xác định củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX, khắc phục những yếu kém của kinh tế tập thể sẽ góp phần tăng trưởng kinh tế của tỉnh, việc tập trung khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Luật HTX năm 2012 như vừa nêu được tỉnh chú trọng. Ông Nguyễn Thái Lợi cho biết: Trong thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục phối hợp các cấp, các ngành đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn Luật HTX năm 2012, các văn bản liên quan và các chính sách ưu đãi, khuyến khích phát triển kinh tế tập thể của Nhà nước; rà soát tình hình hoạt động của các HTX, hướng dẫn tổ chức lại theo Luật HTX năm 2012, đảm bảo các HTX sau chuyển đổi hoạt động đúng bản chất, nguyên tắc và sản xuất kinh doanh có hiệu quả; tư vấn, hỗ trợ, tạo điều kiện xây dựng thành các HTX điển hình tiên tiến để nhân rộng. Đồng thời, tạo điều kiện cho các HTX tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, khuyến công, khuyến nông, tham gia các chương trình mục tiêu, chương trình phát triển kinh tế- xã hội trên địa bàn tỉnh, các hoạt động đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, chú trọng tạo môi trường thuận lợi nhằm tác động trực tiếp vào sản xuất, kinh doanh của kinh tế thành viên; tăng cường tính tự chủ, khai thác tối đa tiềm lực, lợi thế sẵn có của thành phần kinh tế tập thể, nâng cao vai trò của kinh tế tập thể trong sự phát triển chung của tỉnh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh…

Cũng theo ông Lợi, để HTX nói riêng, kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh nói chung phát triển, ngoài việc thực hiện các chính sách theo đúng quy định của Luật HTX năm 2012, cần triển khai việc hỗ trợ cho HTX phát triển đúng với Quyết định 2261 của Thủ tướng Chính phủ…Có như vậy, kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh mới phát triển và phát huy đúng vai trò của nó trong công cuộc đổi mới…

Văn Phương