Tạo quỹ đất sạch thu hút đầu tư

“Quỹ đất sạch” được hiểu là quỹ đất đã được Nhà nước thu hồi đất, thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, giải phóng mặt bằng theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt. Trong quá trình “trải thảm đỏ” kêu gọi đầu tư, việc tạo dựng “quỹ đất sạch” được đánh giá là yếu tố quan trọng hàng đầu.

Trong một lần đối thoại giữa lãnh đạo tỉnh với doanh nghiệp, đại diện một doanh nghiệp có dự án đầu tư vào Kon Tum cũng kể một câu chuyện của chính mình. Công ty chúng tôi quan tâm đến tiềm năng phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở đây, sẵn sàng đầu tư thử nghiệm với diện tích khoảng 100ha, và có lộ trình mở rộng diện tích nếu thuận lợi. Tuy nhiên, dự án đã phải dừng lại, do vướng mắc ở khâu bồi thường, thu hồi đất.

Chúng tôi mong muốn, thay vì để nhà đầu tư phải vất vả tự đi tìm đất thì chính quyền địa phương xây dựng “quỹ đất sạch” và cung cấp thông tin trực tiếp về nó. Có “đất sạch”, nhà đầu tư sẽ yên tâm và quyết định nhanh chóng; ngược lại, sẽ phải tính toán, cân nhắc kỹ hơn nhiều trước khi quyết định, bởi quá nhiều việc phải làm với một vị trí đất “chưa sạch”- chủ doanh nghiệp này nói.

Nhà đầu tư đặc biệt quan tâm đến yếu tố ''đất sạch'' trong quá trình tìm kiếm cơ hội đầu tư. Ảnh: T.H

Theo Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường- Phạm Đức Hạnh, một thực tế thường gặp ở tỉnh ta là khi triển khai các dự án thường thiếu “quỹ đất sạch”. Hầu hết các dự án khi triển khai đều phải bắt đầu từ khâu áp giá, đền bù, giải tỏa… Cũng vì không có “quỹ đất sạch”, nên việc giải quyết chính sách tái định cư cho những hộ dân trong vùng dự án gặp khó khăn, gây ảnh hưởng lớn đến đời sống, sinh hoạt của những hộ bị thu hồi đất, do đó rất dễ nảy sinh nhiều vấn đề bức xúc, khiếu kiện phức tạp, làm cho công tác giải phóng mặt bằng mất rất nhiều thời gian.

Thực tế cho thấy, việc giao đất cho các nhà đầu tư lệ thuộc vào quy trình giải phóng mặt bằng, tốn rất nhiều thời gian. Trong khi đó, hiệu quả kinh tế của các dự án đầu tư luôn chịu sự tác động từ các biến động về giá vật tư, công lao động, nguyên liệu, cơ hội thị trường,... Vì vậy, có không ít nhà đầu tư mất thế chủ động hay vỡ kế hoạch dự án, vì bị ách tắc trong chờ đợi mặt bằng để triển khai. Mặt dù công tác cải cách thủ tục hành chính có nhiều chuyển biến, nhưng vẫn chưa đáp ứng được mong muốn của nhà đầu tư, dẫn đến thu hút đầu tư vẫn chưa tương xứng với tiềm năng nguyên liệu, lao động và đất đai.

Chính vì vậy, việc tạo "quỹ đất sạch" đang là nhu cầu rất bức thiết để tăng tốc triển khai các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng, thu hút đầu tư.

Cơ chế tạo “quỹ đất sạch” là cơ chế Nhà nước chủ động bỏ vốn thu hồi đất theo kế hoạch sử dụng đất hằng năm của cấp huyện đã được phê duyệt rồi giao, cho thuê theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất. Việc thực hiện cơ chế tạo “quỹ đất sạch” phải đảm bảo các yếu tố: Là hoạt động ứng vốn để giải phóng mặt bằng mà chưa có chủ đầu tư; thực hiện kêu gọi đầu tư sau khi có “quỹ đất sạch”; thực hiện giao đất, cho thuê đất theo phương thức đấu giá quyền sử dụng đất.

Bà Đặng Thị Trang- Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất cho rằng, cơ chế tạo quỹ đất sạch để thu hút đầu tư là một chu trình khép kín về vốn và mang tính tuần hoàn, có sự tham gia của nhiều chủ thể, cùng nhau phối hợp thực hiện nhằm tạo ra một cơ chế thống nhất để thu hút đầu tư thông qua quỹ đất sạch sẵn có.

Việc thực hiện thành công công tác giải phóng mặt bằng là điều kiện tiên quyết, có tính mấu chốt. Do vậy, giá đất tính tiền bồi thường cần xác định thỏa đáng, phù hợp giá đất phổ biến trên thị trường. Giá trị bồi thường thiệt hại phải tương xứng và việc bố trí tái định cư là 2 nội dung quan trọng cần giải quyết để đảm bảo quyền lợi của người có đất thu hồi, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án tạo quỹ đất sạch- bà Đặng Thị Trang nhận định.

Theo các cán bộ Trung tâm Phát triển quỹ đất, “đất sạch” do thu hồi theo quy hoạch đang chịu 2 áp lực lớn là: địa phương không có nguồn kinh phí để thực hiện trước công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; quy hoạch không hiệu quả dẫn tới tình trạng đất thu hồi xong nhưng bị bỏ hoang, không thể đưa vào sử dụng do không thu hút được nhà đầu tư.

Những bất cập, vướng mắc trên đã được nhận diện và đang dần được khắc phục. Trong thời gian gần đây, nhiều dự án triển khai trên cơ sở quỹ đất sạch được hình thành trên cơ sở tổ chức tạo quỹ đất và khai thác tốt quỹ đất công ở các địa phương- Ông Phạm Đức Hạnh cho chúng tôi biết.

Theo đó, UBND tỉnh đã quan tâm chỉ đạo nghiên cứu lập đề cương đề án tạo quỹ đất và khai thác quỹ đất, bước đầu là tạo nguồn quỹ đất bằng cách lập dự án, tạo quỹ đất sạch để giao cho các nhà đầu tư thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất ở một số tuyến đường cụ thể và nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với các khu đất đã có quy hoạch sử dụng đất được phê duyệt nhưng chưa có nhà đầu tư.

Cùng với đó là kiểm tra, xác lập quỹ đất công hiện có như quỹ đất thu hồi từ các dự án đầu tư khu dân cư; quỹ đất thu hồi do dôi dư, sử dụng không đúng mục đích của các doanh nghiệp, quỹ đất thu hồi do các cá nhân hay tổ chức lấn chiếm. Trên cơ sở đó, có biện pháp quản lý, triển khai kế hoạch khai thác hiệu quả quỹ đất.

Mới đây, UBND tỉnh ban hành quyết định triển khai chủ trương đầu tư 3 dự án đầu tư chỉnh trang đô thị, tạo quỹ đất để thực hiện quy hoạch trên địa bàn thành phố Kon Tum, gồm dự án tạo quỹ đất Khu du lịch-đô thị sinh thái nghỉ dưỡng kết hợp thể thao tại xã Đăk Rơ Wa (khoảng 330ha); dự án tạo quy đất Khu đô thị phức hợp tại phường Quang Trung (khoảng 73,1ha); dự án tạo quỹ đất Tổ hợp khách sạn, trung tâm thương mại, dịch vụ tại phường Thống Nhất (khoản 15,8ha). 

Có thể nói, đây là 3 dự án tạo quỹ đất sạch "bài bản và đồng bộ nhất", như đánh giá của nhiều người, để đầu tư khai thác quỹ đất, tạo quỹ đất sạch thu hút nhà đầu tư.

Ông Lê Văn Thanh- Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển Quỹ đất chia sẻ: Với các dự án này, việc phát triển hạ tầng sẽ gắn với quy hoạch sử dụng đất đai kề bên hạ tầng nhằm thu được phần giá trị đất đai tăng thêm do hạ tầng mang lại để sử dụng chi trả cho phát triển hạ tầng. Hiệu quả từ khai thác quỹ đất không chỉ tạo nguồn thu ngân sách Nhà nước mà còn là giải pháp chủ động thu hút đầu tư, triển khai quy hoạch, thực hiện các dự án hạ tầng kỹ thuật, kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng- an ninh.

Tất nhiên, để tạo được quỹ đất sạch với quy mô lớn, đồng thời đảm bảo yêu cầu hiệu quả sử dụng đất, tránh quy hoạch treo, dự án treo. Tối thiểu cũng phải có “quỹ đất sạch” nhằm giải quyết nhu cầu triển khai các dự án quy mô nhỏ, các công trình xây dựng có tính bức thiết, phục vụ công cộng, giải quyết tái định cư, rút ngắn thời gian giải phóng mặt bằng…để triển khai các dự án quy mô lớn.

Cuối cùng, để có quỹ đất sạch, bên cạnh nỗ lực của ngành chức năng, yếu tố quyết định chính là quyết tâm của lãnh đạo địa phương trong việc chỉ đạo, đôn đốc cả hệ thống chính trị vào cuộc, khắc phục được tư tưởng thu lợi cá nhân, hoặc tình trạng phá vỡ quy hoạch- ông Lê Văn Thanh đề xuất.

Thành Hưng