Thay đổi tư duy trong trồng cây ăn trái

Tại xã Ia Chim (thành phố Kon Tum), nhằm khai thác tiềm năng đất đai màu mỡ, phù hợp với việc trồng cây ăn trái, nhiều hộ dân đã mạnh dạn đưa các giống cây ăn trái có giá trị cao vào trồng như sầu riêng, bơ, mít Thái, thanh long ruột đỏ... Địa phương này đã trở thành vựa trái cây của thành phố với tổng diện tích đạt khoảng 300ha. Việc đẩy mạnh phát triển cây ăn trái đã góp phần khai thác thế mạnh của các địa phương, nâng cao thu nhập cho người dân và đóng góp vào phát triển kinh tế-xã hội.

Tại xã Ngọc Wang (huyện Đăk Hà), thời gian qua, chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân chuyển đổi những diện tích cây trồng kém hiệu quả sang trồng các loại cây ăn trái nhằm gia tăng giá trị sản xuất trên cùng một đơn vị diện tích, phát triển kinh tế hộ gia đình, nâng cao thu nhập cho người dân và thực tế triển khai đã đáp ứng yêu cầu đề ra, tạo sự tin tưởng, phấn khởi trong nhân dân. Vì vậy, khoảng 5 năm trở lại đây, diện tích cây ăn trái trên địa bàn không ngừng được mở rộng, toàn xã hiện có trên 200ha cây ăn trái.

Phát triển cây ăn trái ngày càng được người dân quan tâm, nhưng hầu như mới chỉ dừng lại ở việc mở rộng về diện tích. Ảnh: T.H

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tổng diện tích cây ăn trái toàn tỉnh hiện có khoảng 9.423ha, tập trung nhiều ở một số địa phương như thành phố Kon Tum và các huyện Đăk Hà, Sa Thầy, Đăk Tô, Ngọc Hồi. Các loại cây ăn trái được lựa chọn trồng chủ yếu là: Bơ, sầu riêng, mít, cây có múi (cam, chanh và bưởi), chuối, chanh dây. Qua thực tế cho thấy, hiệu quả kinh tế mà cây ăn trái mang lại cao hơn hẳn so với nhiều loại cây trồng khác nên có sức hấp dẫn với nông dân.

Cùng với việc mở rộng diện tích, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tích cực hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương, đơn vị hình thành các vùng chuyên canh, xây dựng mã số vùng trồng để hướng tới xuất khẩu. Đến nay, toàn tỉnh có 15 vùng trồng cây ăn trái được Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cấp mã số với diện tích 287,51ha.

Theo đánh giá, các vùng trồng cây ăn trái này đều đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật như canh tác theo hướng hữu cơ, ghi nhật ký canh tác, sử dụng hệ thống nước tưới, bón phân tự động. Nhờ đó, các loại trái cây đã thuận lợi xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc ngay cả vào những thời điểm khó khăn và dễ dàng tiêu thụ ở các kênh bán lẻ hiện đại tại thị trường nội địa; mang lại thu nhập cao, ổn định cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ dân. Đây là tín hiệu vui đối với việc phát triển trái cây của tỉnh.

Sản xuất theo tiêu chuẩn kỹ thuật cao giúp sản phẩm chuối già Nam Mỹ của Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Duy Tân thuận lợi xuất khẩu. Ảnh: T.H

Tuy nhiên, so với diện tích cây ăn trái của toàn tỉnh thì diện tích các vùng trồng cây ăn trái tập trung, chuyên canh đảm bảo tiêu chuẩn còn khá khiêm tốn. Hiện nay, các địa phương chưa xây dựng được đề án quy hoạch phát triển cây ăn trái tập trung riêng, hầu như vẫn làm theo kiểu tự phát, phong trào. Từ đó, phương thức canh tác manh mún, nhỏ lẻ, mỗi hộ trồng một loại cây, áp dụng một cách sản xuất khác nhau nên số lượng hàng hóa ít, chất lượng không đồng đều; việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất theo hướng an toàn vệ sinh thực phẩm, truy xuất nguồn gốc chưa được chú trọng đúng mức, chưa xây dựng được thương hiệu trái cây của từng vùng.

Việc ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp chính quyền các địa phương hỗ trợ, khuyến khích người dân mạnh dạn đưa cây ăn trái vào thay thế các loại cây trồng kém hiệu quả là hướng đi đúng. Nhưng để việc đầu tư trồng cây ăn trái trên địa bàn phát huy hiệu quả thì cần thay đổi lối canh tác manh mún, xây dựng các vùng chuyên canh, sản xuất tập trung quy mô lớn. Đồng thời, chú trọng chuẩn hóa về quy trình sản xuất vùng chuyên canh, tạo nguồn sản phẩm với số lượng lớn, chất lượng cao và ổn định lâu dài, nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng hóa, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Đây là “yếu tố căn cơ” để chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp.

Vẫn biết, việc thay đổi nếp nghĩ, cách làm, phát triển sản xuất từ “chiều rộng sang chiều sâu”, vừa gia tăng về lượng và vừa nâng cao về chất, là một quá trình không hề đơn giản. Thế nhưng, dẫu khó chúng ta vẫn phải có giải pháp giúp người dân thay đổi “tư duy sản xuất”, bởi đây hướng đi cần thiết để giúp sản phẩm trái cây của tỉnh tiếp cận các thị trường xuất khẩu, mang lại lợi nhuận cao cho người trồng.     

Thùy Hương