• Thời sự - Chính trị
    • Xây dựng Đảng
  • Kinh tế
  • Xã hội
  • Văn hóa - Thể thao - Du lịch
  • Pháp luật & Đời sống
    • An toàn giao thông
  • Đất & Người Kon Tum
  • Tòa soạn & Bạn đọc
    • Nhịp cầu bạn đọc
Đôn đốc thực hiện nhiệm vụ trọng tâm sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán    Lời chúc Tết Quý Mão – 2023 của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng    Xuân khát vọng    Chủ tịch UBND tỉnh Lê Ngọc Tuấn thăm, động viên các đơn vị trực đêm giao thừa    Phó Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Hòa trao tặng Huy hiệu Đảng đợt 3/2 tại huyện Kon Rẫy   

Văn hóa - Thể thao - Du lịch

Âm vang tiếng trống trong dàn cồng chiêng

29/09/2016 14:16

Không chỉ là hiệu lệnh trong sinh hoạt ở cộng đồng làng, tiếng trống còn có vị trí không thể thiếu trong dàn cồng chiêng của đồng bào DTTS Tây Nguyên. Tiếng trống khai hội, tiếng trống đệm âm, hay mở đầu cho những đoạn chuyển tiết tấu, làm cho những giai điệu cồng chiêng thêm hay, sinh động và cuốn hút...

Trong dàn hòa âm các nhạc cụ truyền thống, thường không thể thiếu trống đệm. Trống dẫn đầu đoàn cồng chiêng. Trống đánh nhịp chậm rãi, khoan thai hay dồn dập, tưng bừng tùy vào giai điệu chính của bài chiêng. Trống cùng hòa âm, điểm tô cho tiếng cồng chiêng thêm đa thanh, đa sắc.

Trống cùng hòa âm, điểm tô cho tiếng cồng chiêng thêm đa thanh, đa sắc. Ảnh: T.N

 

Mỗi dân tộc ở Bắc Tây Nguyên đều có một số loại trống và cách sử dụng trống trong dàn cồng chiêng, song phổ biến, dàn cồng chiêng chỉ cần một chiếc trống chính gõ bằng dùi, được treo, đặt cố định, hay được khiêng theo đoàn chiêng - xoang.

Tuy vậy, có nơi, trong những lễ hội lớn, cùng với trống đánh bằng dùi, dân làng còn sử dụng thêm một số loại trống nhỏ, vỗ bằng tay, làm cho dàn hòa âm thêm hay. Trống nhỏ được đeo vào người và đi theo vòng người biểu diễn cồng chiêng, xoang. Cũng như các loại nhạc cụ truyền thống khác, trống được chế tác bởi nghệ nhân trong cộng đồng làng.

 Già BRôl Vẻ, nghệ nhân lão luyện chế tác nhạc cụ dân tộc ở làng Đăk Răng, xã Đăk Dục, huyện Ngọc Hồi cho hay, người Triêng có hai loại trống. Trống lớn (Hagơr) để treo trong nhà rông, mang tính chất trưng bày, trang trí. Trống nhỏ (Ptai )được làm để sử dụng. Không độc tấu mà trống chỉ hỗ trợ cho dàn cồng chiêng.

Ngày trước, khi còn sống trong lòng núi rừng, da sơn dương là chất liệu lý tưởng nhất để làm mặt trống. Sau này, người ta chủ yếu dùng da bò, da trâu, hay da dê mà âm thanh cũng hay không kém, nhờ tài nghệ của người chế tác trống.

Tang trống được làm bằng gỗ rừng, loại gỗ từ cây cổ thụ nhiều năm tuổi, lõi chắc, độ bền cao, không mối mọt. Người Triêng thường dùng gỗ dổi hay loài thông tùng để làm tang trống. Thông tùng có ưu điểm là nhẹ, dẻo dai, nhưng dổi thì bền hơn.

Trống lớn, nhỏ tùy vào kích thước của khúc cây để làm tang trống, song âm thanh cao, thấp, có “hay” hay không lại phụ thuộc vào sự khéo léo trong quá trình đẽo tang trống. Trải qua thực tế “hành nghề”, nghệ nhân chế tác tích lũy được những kinh nghiệm cần thiết để tạo ra những chiếc trống khác nhau.

Ở nhà rông làng Kon Xà Lạt 1, xã Đăk Ruồng, huyện Kon Rẫy, có treo một chiếc trống, dài khoảng 70cm, mặt trống chừng 40cm. Mỗi khi làng có hội, biểu diễn cồng chiêng, trống được đưa ra để dùng.

Ông A KRúp 61 tuổi còn nhớ, cách đây hơn 30 năm, ông A Gơng và A Hon người làng đã làm nên chiếc trống này. Ngày ấy, ông A KRúp và một số trai trẻ chỉ đi theo để phụ việc.

Nguyên liệu để làm trống là một khúc cây sao già, để lâu, lõi chắc. Hai nghệ nhân lão luyện dùng loại rìu thật bén, lưỡi mỏng để đục tang trống theo chiều dọc của khúc cây. Ban đầu, đục từ từ cho rỗng ruột, sau mới gọt phần vỏ trống theo hình bầu dục.

Da bò được dùng làm mặt trống bằng cách: Lấy tấm da bò đã phơi khô cả tháng ra ngâm nước 1-2 ngày cho dẻo, rồi dùng đá căng ra. Khi miếng da bò căng ra đã khô và đạt đến độ phẳng như mong muốn, mới được gắn vào hai đầu của tang trống.

Trước kia, người thợ trống thường dùng gốc tre già hay dây mây kết hợp với nhựa cây để gắn mặt trống với phần thân trống, nhưng sau này, đã có thể thay thế bằng đinh lớn, dây thép và keo công nghiệp mà không ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh của trống.

Cũng như cồng chiêng, trống của làng được bảo quản ở nhà rông. Trống của các gia đình được họ gìn giữ để sử dụng trong sinh hoạt cộng đồng. Dàn cồng chiêng không có trống, như thiếu đi hồn chiêng. Hồn trống hồn chiêng hòa quyện mới làm nên những âm thanh độc đáo và không gian văn hóa linh thiêng, quyến rũ của núi rừng.

Thanh Như 

   

Các tin khác

  • Khám phá một số thác nước đẹp ở Kon Tum
  • Sa Thầy: Giải đua thuyền độc mộc mùa Xuân lần thứ 4 năm 2023
  • Để cồng chiêng ngân mãi
  • Hai thế hệ cùng gìn giữ sử thi
  • Cồng chiêng đón khách
  • Phong tục đón Tết độc đáo của các dân tộc Việt Nam
  • Sa Thầy: Khánh thành nhà rông làng Chốt
  • Vang mãi cồng chiêng
  • Xã Đăk Nông: Phục dựng lễ hội Cha Raang – “Ăn lúa mới”
  • Trung tâm Huấn luyện và thi đấu thể dục thể thao tỉnh tổng kết công tác năm 2022
Gửi bình luận của bạn
   
Đang xử lý

Tin Mới Nhất

  • Bộ đội Biên phong tỉnh tổ chức Tết trồng cây nhớ ơn Bác Hồ
  • Đăk Tô kiểm soát tốt dịch bệnh truyền nhiễm ở người
  • [INFOGRAPHIC] Diễn biến cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968
  • Tết sum vầy
  • Quyết liệt các giải pháp đảm bảo ATGT
  • Đôn đốc thực hiện nhiệm vụ trọng tâm sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán
  • Già Ru
  • Thành phố Kon Tum: Kịp thời dập tắt đám cháy tại đường Đống Đa

Chùm ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Ghi chép - Phóng sự

  • Chuyện người cán bộ “hai vai”
  • Chùm ảnh: Lễ Mở cửa kho lúa của người Rơ Măm
  • Chùm ảnh: Măng Đen thu hút du khách dịp Tết Nguyên đán
  • Chùm ảnh: Ngắm mai anh đào nở ở Măng Đen

Đất & Người Kon Tum

  • Tết ấm của người Tày nơi miền biên
  • Năm 2012, hàng chục hộ người Tày đã đến xã Ia Đal, huyện Ia H’Drai làm kinh tế mới. Giờ đây, đời sống của họ đã ổn định, cùng nhau đón một cái Tết ấm trên quê hương mới.
  • Giữ nhịp xòe Thái đen nơi vùng biên
  • Nghệ nhân ưu tú nặng lòng với cồng chiêng
  • Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam
  • Khuyến nông - Khuyến lâm
Thông tin cần biết
  • Tỉ giá
  • Chứng khoán
  • Giá vàng
  • Kết quả xổ số
  • Thời tiết
  • Lịch cúp điện
  • Lao động việc làm
  • Thời sự - Chính trị
  • Kinh tế
  • Xã hội
  • Văn hóa - Thể thao - Du lịch
  • Pháp luật & Đời sống
  • Đất & Người Kon Tum
  • Tòa soạn & Bạn đọc
Báo Kon Tum điện tử
• Tổng Biên tập: Nguyễn Mạnh Hồng
• Phó tổng Biên tập: Phạm Minh Bảo, Nguyễn Thị Liễu Hạnh
• Tòa soạn: 281 Thi Sách, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum
• Điện thoại: 0260 3862531; Email: toasoanbaokontum@gmail.com
• Giấy phép số: 460/GP-BTTTT, do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 06/9/2022
Liên hệ tòa soạn
Thông báo bảng giá quảng cáo mới
Developed by