• Thời sự - Chính trị
    • Xây dựng Đảng
  • Kinh tế
  • Xã hội
  • Văn hóa - Thể thao - Du lịch
  • Pháp luật & Đời sống
    • An toàn giao thông
  • Đất & Người Kon Tum
  • Tòa soạn & Bạn đọc
    • Nhịp cầu bạn đọc
THƯ TÒA SOẠN    Quảng ngãi công bố tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính tỉnh    [EMAGAZINE] Báo Kon Tum điện tử - Khép lại hành trình để mở ra chặng đường mới    SỨC MẠNH CỦA ĐOÀN KẾT    Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy kiểm tra vận hành thử nghiệm bộ máy chính quyền cấp xã tại thành phố Kon Tum   

Văn hóa - Thể thao - Du lịch

Còn cuốc, còn rèn

31/05/2022 06:09

Ngoài 70 tuổi, già Bloong Rum là một trong số ít nghệ nhân ở thôn Dục Nhầy 1, xã Đăk Dục, huyện Ngọc Hồi còn gắn bó với lò rèn thủ công.

Theo già Bloong Rum, tuy không được biết đến nhiều như dệt thổ cẩm và đan lát mây tre, song rèn cũng là nghề thủ công không thể thiếu trong đời sống, góp phần làm nên bề dày văn hóa dân gian của người Triêng từ xa xưa.

Thông thường, lò rèn được đắp bằng đất sét, ống dẫn (ống thông hơi) làm từ cây lồ ô. Lò rèn thủ công của người Triêng được vận hành đơn giản bằng cách dùng tay kéo ống dẫn, tạo ra luồng hơi để thổi lò, đốt lửa. Nhiệt lượng từ than (củi) giúp nung thanh sắt, mẩu thép nguyên liệu để rèn thành vật dụng, đồ dùng.

Già Bloong Rum còn nhớ: Ngày xưa, người Giẻ Triêng lan truyền “bí quyết” dùng da con mang để chế tác bộ phận thổi hơi quạt lò và dùng nước cua để bôi lên vật rèn trong quá trình tôi luyện. Theo đó, mỗi lò rèn có 2 cái “cối” được gắn liền với 2 “nắp”  bằng da mang. Người “thổi lò” luôn tay kéo lên ấn xuống một cách nhịp nhàng, khiến da mang liên tục phồng - xẹp, tạo thành hơi thổi lò. Bằng cách này, luồng hơi ra nhiều, lực hơi mạnh, thổi bếp cháy lâu, cháy bền, đem lại nguồn nhiệt năng lớn để trui rèn sắt, thép.

Đơn giản và phổ biến hơn khi không cần da mang, mà chỉ dùng ống thổi lửa bằng lồ ô. Đoạn lồ ô rỗng ruột được dựng đứng, nối trực tiếp với bếp lò. Dùng tay vận hành ống dẫn này, luồng hơi tạo ra làm lửa cháy.

Kinh nghiệm dùng nước cua để “tôi” vật dụng rèn là lấy những con cua  đồng, cua suối giã nát, lọc lấy nước (nước sền sệt càng “tinh” càng tốt). Trong quá trình rèn, nước này liên tục được bôi lên mảnh sắt, thép trước khi nung nóng, đập dập. Theo những thợ rèn lâu năm, cách này giúp con dao, con rựa, cái cuốc… luôn có độ bén hơn, bền hơn. 

Tái hiện lò rèn thủ công của người Triêng trong lễ hội truyền thống. Ảnh: TN

 

Trải qua năm tháng, nghề rèn được duy trì bằng nhiều cách để thích nghi với thực tế và phù hợp yêu cầu của người thợ. Trong đó, không chỉ đơn thuần làm ống thổi bằng lồ ô, mà sau này, tận dụng vành xe đạp cũ cũng có thể cho ra kiểu bễ rèn kéo bằng tay khá tiện dụng.

Từ trước tới nay, cùng với các vật dụng phổ biến trong gia đình như dao, rựa, hầu hết các nông cụ của người Triêng đều được rèn thủ công. Chỉ riêng cái cuốc, cũng gồm nhiều loại cuốc lớn, cuốc nhỏ khác nhau, có công dụng khác nhau như dùng để cuốc đất, cuốc gốc, làm cỏ lúa, làm cỏ mì, bắp… Giỏi nghề lâu năm, già Bloong Rum không chỉ thành thạo rèn tất cả các loại đồ dùng, vật dụng, mà các sản phẩm còn bền, sắc, đẹp mắt, được mọi người yêu thích, tin dùng. Bình thường thì rèn “trơn”, song thi thoảng, già cũng kỳ công tạo thêm hoa văn trang trí trên con dao, cái kiếm bằng cách chạm khắc trên bề mặt nguyên liệu trong quá trình tạo hình.

Tuy không thể so sánh mức độ nặng nhọc hay vất vả với các nghề thủ công khác, song rèn cũng đòi hỏi không chỉ tính kiên trì, nhẫn nại, mà cả sự tỷ mỉ, khéo léo. Lặng lẽ gắn bó với nghề, già Bloong Rum không khỏi tự hào khi tạo ra nhiều sản phẩm phục vụ bà con. Đáng mừng hơn, khi cuộc sống ngày càng phát triển, có nhiều nông cụ được sản xuất theo hướng công nghiệp, thuận tiện sử dụng; song người làng vẫn ưa thích, tin dùng những nông cụ, vật dụng truyền thống mà tuổi thọ của mỗi sản phẩm thường được tính từ đời này sang đời khác.

Bloong Rum đã không chỉ đóng góp công sức nhỏ bé của mình giúp dân làng yên tâm sản xuất, mà còn tích cực gìn giữ nét đẹp truyền thống mà các thế hệ đi trước đã tạo nên. Ông mong mỏi và sẵn sàng truyền nghề cho những người trẻ thực sự quan tâm và nhiệt huyết với rèn thủ công.        

Thanh Như

   

Các tin khác

  • Vẫn đó, nhà sàn
  • Thành phố Kon Tum: Khai thác hiệu quả yếu tố văn hóa để phát triển du lịch
  • Khai mạc Giải vô địch bơi các nhóm tuổi tỉnh năm 2025
  • Những nghệ nhân bền bỉ giữ gìn bản sắc văn hóa
  • Chuyển đổi số để phát triển du lịch hiệu quả
  • Tâm huyết trao truyền tiếng chiêng cho thế hệ trẻ
  • Chùm ảnh: Sôi nổi Hội thao kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam
  • Bế mạc Hội thao kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam
  • Khai mạc Hội thao kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam
  • Khai mạc Hội thao Cụm thi đua các trường chính trị khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên
Gửi bình luận của bạn
   
Đang xử lý

Tin Mới Nhất

  • THƯ TÒA SOẠN
  • Báo Kon Tum điện tử - Khép lại hành trình để mở ra chặng đường mới
  • THƯ CẢM ƠN
  • Thông báo về việc hợp nhất các ấn phẩm báo in, báo điện tử; chương trình phát thanh, truyền hình của Báo Quảng Ngãi và Trung tâm Truyền thông tỉnh Kon Tum
  • Danh sách Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi sau sáp nhập
  • Vững niềm tin, xây khát vọng
  • Quảng ngãi công bố tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính tỉnh
  • Hợp nhất để đi xa hơn, bền vững hơn

Chùm ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Ghi chép - Phóng sự

  • [EMAGAZINE] Báo Kon Tum điện tử - Khép lại hành trình để mở ra chặng đường mới
  • Kon Tum: Sự hào sảng của đất và nét hiền hòa của người
  • Chùm ảnh: Đồi chè ở vùng Đông Trường Sơn
  • Điểm tựa yêu thương

Đất & Người Kon Tum

  • Người truyền lửa cồng chiêng cho thế hệ trẻ ở thôn Kon Hia 1
  • Chiều tối thứ Sáu hằng tuần, sân nhà ông A Bi ở thôn Kon Hia 1 (xã Đăk Rơ Ông, huyện Tu Mơ Rông) lại vang lên tiếng cồng chiêng rộn ràng. Đó là lớp học dành cho các em nhỏ trong thôn do ông A Bi mở và duy trì đều đặn suốt nhiều mùa hè để truyền dạy những nhịp chiêng truyền thống của dân tộc mình. Từ niềm đam mê thuở nhỏ, ông A Bi trở thành người thắp lên tình yêu cồng chiêng cho thế hệ sau, góp phần gìn giữ văn hóa truyền thống dân tộc.
  • Rượu ghè men lá H’nham
  • Gìn giữ kho tàng Sử thi Kon Tum
  • Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam
  • Khuyến nông - Khuyến lâm
Thông tin cần biết
  • Tỉ giá
  • Chứng khoán
  • Giá vàng
  • Kết quả xổ số
  • Thời tiết
  • Lịch cúp điện
  • Lao động việc làm
  • Thời sự - Chính trị
  • Kinh tế
  • Xã hội
  • Văn hóa - Thể thao - Du lịch
  • Pháp luật & Đời sống
  • Đất & Người Kon Tum
  • Tòa soạn & Bạn đọc
Báo Kon Tum điện tử
• Phó tổng Biên tập: Phạm Minh Bảo, Nguyễn Thị Liễu Hạnh
• Tòa soạn: 258A Phan Đình Phùng, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum
• Điện thoại: 0260 3862531; Email: toasoanbaokontum@gmail.com
• Giấy phép số: 460/GP-BTTTT, do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 06/9/2022
Liên hệ tòa soạn
Thông báo bảng giá quảng cáo mới
Developed by