Gìn giữ nét đẹp truyền thống từ các câu lạc bộ văn hóa

CLB văn hóa dân gian thôn 5 (xã Tân Lập, huyện Kon Rẫy) tập luyện cồng chiêng. Ảnh: M.V

Có mặt trong buổi sinh hoạt của CLB văn hóa dân gian thôn 5 (xã Tân Lập, huyện Kon Rẫy) chúng tôi cảm nhận rõ không khí vui tươi, thoải mái của các thành viên. Được thành lập năm 2021, với 35 thành viên ban đầu, đến nay, CLB đã thu hút hơn 50 thành viên tham gia sinh hoạt. Các thành viên CLB có độ tuổi khác nhau, nhưng điểm chung là đam mê văn hóa, văn nghệ và mong muốn gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Định kỳ 1 tháng 2 lần, thành viên CLB tập trung sinh hoạt ở nhà rông của thôn. Tại đây, các thành viên nữ được truyền dạy các điệu múa xoang, hát dân ca của người Ba Na. Còn đàn ông được hướng dẫn cách đánh cồng chiêng, đánh đàn, cảm thụ âm thanh của nhạc cụ truyền thống.

Thời gian qua, các trường học trên địa bàn xã Tân Lập cũng đã phối hợp với CLB để truyền dạy cồng chiêng, múa xoang cho hàng trăm học sinh tiểu học và THCS. Ngoài truyền dạy trong trường học, mỗi dịp hè, CLB còn dạy cho hơn 20 thanh thiếu niên tại thôn về kỹ thuật đánh cồng chiêng, múa xoang. Từ CLB, nhiều người trẻ đã được bồi dưỡng, truyền nghề, trở thành thế hệ tiếp nối, “giữ lửa” cho văn hóa truyền thống.

Nghệ nhân A Jring Đeng (72 tuổi) - Chủ nhiệm CLB cho biết: Chúng tôi đều là những người đam mê văn hóa truyền thống, mong muốn giữ gìn và phát triển thông qua CLB. Bằng tiếng chiêng, điệu múa, lời ca tiếng hát, chúng tôi hy vọng sẽ giới thiệu, quảng bá tới mọi người về nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình; đồng thời, qua đó giáo dục thế hệ trẻ biết trân quý những giá trị văn hóa của cha ông.

Trải qua hơn 4 năm thành lập, CLB đã gặp không ít khó khăn, thử thách nhưng với lòng đam mê văn hóa truyền thống, các thành viên đã động viên nhau vượt qua, để gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa của dân tộc.

Với sự đồng lòng và tích cực tập luyện của các thành viên, năm 2024, CLB văn hóa dân gian thôn 5 được chọn làm đại diện cho xã Tân Lập tham gia Hội thi Cồng chiêng, xoang các DTTS huyện Kon Rẫy lần thứ II và đã đạt giải A nội dung biểu diễn cồng chiêng, xoang; giải B nội dung hòa tấu nhạc cụ truyền thống kết hợp cồng chiêng; đồng thời, vinh dự được chọn tham gia biểu diễn tại Tuần Văn hóa - Du lịch lần thứ V và Liên hoan Cồng chiêng, xoang các DTTS tỉnh lần thứ II, năm 2024.

CLB văn hóa dân gian thôn Kon K'lốc biểu diễn tại Lễ khánh thành nhà rông của thôn. Ảnh: Trọng Nghĩa

CLB văn hóa dân gian thôn Kon K’lốc (xã Đăk Mar, huyện Đăk Hà) được thành lập từ năm 2017 với 35 thành viên đều là người Xơ Đăng. Sự ra đời của CLB là cả một quá trình trăn trở của chính quyền địa phương, bởi nghệ nhân biết sử dụng các loại nhạc cụ cũng như am hiểu nghệ thuật biểu diễn cồng chiêng còn quá ít và chỉ có thể thực hành rất sơ sài. Lúc bấy giờ, nhạc cụ của CLB chỉ có cồng chiêng nhưng đã hư hỏng, trang phục truyền thống hầu như không có.

Tuy nhiên, được sự quan tâm của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND huyện Đăk Hà, năm 2018, CLB được cấp trang phục, bộ cồng chiêng, nhạc cụ dân tộc; đồng thời, tạo điều kiện tham gia các lớp tập huấn biểu diễn cồng chiêng, kỹ năng biểu diễn các loại nhạc cụ truyền thống nên thành viên trong CLB rất phấn khởi, thường xuyên tổ chức sinh hoạt, tập luyện chung. Từ đó, CLB ngày càng phát triển lớn mạnh. Đến nay, các thành viên đã sử dụng thành thạo nhạc cụ, có thể biểu diễn thuần thục các bài cồng chiêng, múa xoang, hát dân ca tại các chương trình văn hóa, văn nghệ của địa phương.

Ngoài tham gia các hoạt động biểu diễn tại các sự kiện, hội thi, hội diễn văn hóa, văn nghệ, các thành viên CLB đã thực hiện tốt vai trò của mình trong công tác khai thác, sưu tầm các bài chiêng, điệu múa, làn điệu dân ca, nhằm giữ gìn, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Xơ Đăng.

Nghệ nhân Y Khar (61 tuổi) - Chủ nhiệm CLB chia sẻ: Hiện tại, CLB có trên 100 thành viên, gồm có 3 đội là người lớn, thanh niên, trẻ em. Trong CLB, người có kinh nghiệm hướng dẫn cho những người chưa biết; người già truyền dạy cho thế hệ con, cháu. Tuy điều kiện sinh hoạt của CLB còn gặp nhiều khó khăn, nhưng với niềm đam mê, mong muốn giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, mỗi người lại cố gắng khắc phục để tập luyện.

Theo bà Đậu Ngọc Hoài Thu - Trưởng Phòng Quản lý văn hóa và Gia đình (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch), tỉnh hiện có hơn 10 CLB văn hóa dân gian tại các thôn, làng. Xây dựng CLB văn hóa dân gian là một trong những hoạt động ý nghĩa, thiết thực giúp người dân nêu cao tinh thần, trách nhiệm gìn giữ những giá trị văn hóa của dân tộc. Từ đây, góp phần tạo nên sự gắn kết chặt chẽ giữa nhiệm vụ phát triển kinh tế với bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống.        

Mai Vàng