Nuôi dưỡng tình yêu văn hóa cho thế hệ trẻ

Đội cồng chiêng, múa xoang của bà con Gia Rai ở làng Bar Gốc, xã Sa Sơn (huyện Sa Thầy) được thành lập vào năm 2023, hiện có trên 30 thành viên (trong đó có 15 thành viên là các “nghệ nhân nhí”).

Đều đặn vào chiều thứ 7 hàng tuần, dưới mái nhà rông của làng, các thành viên của Đội cồng chiêng, múa xoang của làng Bar Gốc chăm chỉ tập luyện và truyền dạy cho các em nhỏ nhiều kiến thức bổ ích về văn hóa truyền thống. Những nghệ nhân trẻ tuổi với tinh thần nhiệt huyết, có lối chơi sáng tạo, vui tươi, trẻ trung đã mang lại “luồng sinh khí” mới mẻ, tràn đầy hứng khởi cho các tiết mục biểu diễn.

Từ khi còn nhỏ, em Y Mới (19 tuổi, thành viên của Đội múa xoang làng Bar Gốc) đã có niềm đam mê và năng khiếu về nhảy múa. Vì vậy, em được chọn tham gia đội văn nghệ của làng Bar Gốc và được truyền dạy bài bản về múa xoang. Nhờ sự đam mê, kiên trì học hỏi, cộng với năng khiếu bẩm sinh, chỉ sau một thời gian tập luyện và biểu diễn, kinh nghiệm, kỹ thuật trong múa dân gian của em Y Mới được nâng cao, em càng thêm tự tin mỗi khi biểu diễn trước đông người.

Các nghệ nhân trẻ tuổi luôn được dẫn dắt, tạo điều kiện mỗi khi biểu diễn để phát triển kỹ năng. Ảnh: H.T

Em Y Mới chia sẻ: Vì đam mê, em tự học múa xoang từ năm 10 tuổi và chỉ dám múa những lúc rảnh rỗi, đi chơi cùng bạn bè để giải trí. Từ khi làng thành lập đội văn nghệ, em được các nghệ nhân chỉ dạy bài bản và đã thuộc được 4 bài múa của dân tộc Gia Rai, có thể biểu diễn ở nhiều sự kiện, lễ hội khác nhau. Không những thế, nhờ được tham gia nhiều chương trình ở huyện Sa Thầy, của tỉnh đã giúp em cảm thấy tự tin, xen lẫn niềm tự hào, khi được mặc trang phục truyền thống của dân tộc và biểu diễn cho mọi người xem.

Anh A Rứ- Trưởng thôn Bar Gốc cho biết: Thấy các em nhỏ hăng say tập luyện, biểu diễn thì mọi người trong thôn Bar Gốc vui lắm. Trước mắt thôn sẽ duy trì và phát triển thêm thành viên của câu lạc bộ cồng chiêng, múa xoang trẻ để các nghệ nhân trong thôn hướng dẫn, truyền lại cho các em cách đánh cho đúng, cho hay để sau này các em tiếp tục gìn giữ các giá trị văn hóa của dân tộc. Thôn đang huy động nguồn lực và dự kiến thành lập thêm câu lạc bộ dệt thổ cẩm để một số nghệ nhân lớn tuổi, tâm huyết trong làng truyền nghề cho các em nhỏ.

Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các DTTS, các cấp, các ngành và các địa phương trên địa bàn tỉnh tích cực tuyên truyền, hướng dẫn thành lập và duy trì hoạt động của các đội văn nghệ truyền thống thanh, thiếu nhi.

Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có trên 160 đội cồng chiêng, múa xoang thanh, thiếu niên, trong đó có khoảng 50 đội được thành lập trong các cấp trường học duy trì tập luyện đều đặn và hiệu quả với gần 8.500 thành viên. Ngoài ra, còn có nhiều đội “văn nghệ dân gian nhí” khác được thành lập và duy trì tập luyện, bên cạnh những đội nghệ nhân lớn tuổi tại các thôn làng.

Các nghệ nhân nhí tham gia tập luyện và biểu diễn tại các lễ hội của thôn, làng. Ảnh: HT

Có mặt tại buổi tập luyện cồng chiêng của các em học sinh DTTS ở Trường Tiểu học- THCS Ia Chim (xã Ia Chim, thành phố Kon Tum), chúng tôi ấn tượng bởi từng động tác thuần thục trong múa xoang, tay gõ cồng chiêng làm âm thanh vang vọng khắp sân trường.

Với đặc thù học sinh của trường có hơn 70% là học sinh DTTS, Trường Tiểu học- THCS Ia Chim quan tâm xây dựng chương trình giảng dạy về văn hóa truyền thống đưa vào trong từng cấp học. Qua đó, giúp các em học sinh nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy văn hóa của các DTTS trên địa bàn. Hiện tại, nhà trường đã thành lập được 2 đội cồng chiêng, múa xoang ở 2 cấp học và mời các nghệ nhân có tiếng tại địa phương về dạy cho các em 2 buổi/tuần.

Em A Tớng (dân tộc Xơ Đăng) - học sinh lớp 9C Trường Tiểu học- THCS Ia Chim cho biết: Em tham gia câu lạc bộ cồng chiêng của trường đầu năm lớp 7. Chúng em được học đánh chiêng từ những nốt cơ bản nhất, các nhịp điệu, tiết tấu và sự phối hợp nhịp nhàng để có thể cùng nhau diễn tấu. Em rất vui khi được học cồng chiêng tại trường, vì được gặp gỡ nhiều nghệ nhân giỏi, truyền dạy các điệu chiêng, bài hát hay. Qua đó, giúp em  thêm yêu và tự hào về văn hóa truyền thống của dân tộc mình và sau này chúng em sẽ tham gia giữ gìn, phát triển văn hóa truyền thống, tránh sự mai một.

Những nỗ lực trao truyền di sản văn hóa truyền thống thông qua các câu lạc bộ, đội nghệ nhân thanh, thiếu nhi trong thời gian qua, đã “nuôi dưỡng” tình yêu, đam mê văn hóa truyền thống cho giới trẻ. Qua đó, góp phần giữ gìn, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh. 

Hoàng Thanh