Phát triển sản phẩm du lịch

Sản phẩm du lịch, hiểu đơn giản là tập hợp những dịch vụ trên cơ sở khai thác tài nguyên du lịch nhằm tạo trải nghiệm, đáp ứng các nhu cầu, sở thích của du khách.

Sản phẩm du lịch giữ vai trò quan trọng trong việc định hình và nâng cao giá trị cho ngành du lịch. Không chỉ góp phần phát triển kinh tế mà các sản phẩm du lịch còn hỗ trợ bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa; thúc đẩy giao lưu văn hóa; tăng cường nhận thức bảo vệ thiên nhiên, môi trường.

Ở tỉnh ta, xét về lợi thế tài nguyên thiên nhiên và cảnh quan, Kon Tum hội tụ hệ sinh thái rừng- núi- sông - hồ độc đáo, có thể đáp ứng nhu cầu của du khách với loạt sản phẩm du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp.

Truyền thống văn hóa đặc sắc của các DTTS tại chỗ, hệ thống di tích lịch sử, cách mạng, khảo cổ là một lợi thế tuyệt vời để phát triển du lịch theo sở thích của đông đảo du khách muốn tìm hiểu về truyền thống lịch sử, bản sắc văn hóa.

Trong phát triển các sản phẩm du lịch, yếu tố độc đáo về văn hóa truyền thống cần được phát huy. Ảnh: T.H

Trên cơ sở tiềm năng, lợi thế ấy, từ giai đoạn 2011-2020, ngành Du lịch tỉnh đã định hình 5 sản phẩm du lịch, gồm: Du lịch sinh thái; Du lịch văn hóa - lịch sử; Du lịch nghỉ dưỡng; Du lịch cộng đồng; Du lịch chuyên đề (thể thao; hội thảo, hội nghị, ẩm thực, teambuilding).

Càng ngày, vấn đề xây dựng sản phẩm du lịch ngày càng được chú trọng hơn. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020 – 2025 xác định đẩy mạnh phát triển du lịch với nhiều hình thức, sản phẩm du lịch  đa dạng, phong phú.

Tháng 8/2024, tại Quyết định số 538/QĐ-UBND, UBND tỉnh phê duyệt Đề án phát triển đa dạng các loại hình và sản phẩm du lịch đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.

Mục tiêu cốt lõi là xây dựng hệ thống sản phẩm du lịch đặc sắc, đa dạng, đồng bộ, chất lượng cao, giá trị gia tăng cao, như du lịch di sản, lễ hội, tham quan và tìm hiểu văn hóa, lối sống địa phương; du lịch làng nghề và du lịch cộng đồng; du lịch sinh thái; du lịch nông nghiệp, nông thôn.

Đến nay, không gian phát triển du lịch của tỉnh đã hình thành 4 khu vực chính, bao gồm: Khu vực thành phố Kon Tum và các đô thị vệ tinh, đô thị cửa ngõ kết nối huyện Đăk Hà, Kon Rẫy và các huyện, thành phố của tỉnh; Khu vực trung tâm đô thị phía Bắc (Ngọc Hồi - Khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Bờ Y); Khu vực trung tâm đô thị phía Đông (thị trấn Măng Đen và Khu du lịch Măng Đen); Khu vực Ngọk Linh (huyện Đăk Glei và huyện Tu Mơ Rông) và các khu vực khác (gồm các huyện Ia H’Drai, Sa Thầy, Đăk Hà, Đăk Tô).

Cần tăng tính liên kết để khắc phục sự ''na ná nhau'' về sản phẩm du lịch. Ảnh: TH

Xây dựng và phát triển đa dạng các sản phẩm du lịch được thúc đẩy; hình thành các tour, tuyến du lịch phù hợp, hấp dẫn, chất lượng cao, gắn kết các loại hình dịch vụ du lịch với các khu di tích lịch sử, văn hóa, du lịch cộng đồng, các điểm vui chơi giải trí và nghỉ dưỡng sinh thái rừng.

Các địa phương cũng tập trung phát triển các sản phẩm du lịch phù hợp với tiềm năng và lợi thế của địa phương. Như huyện Kon Plông với lễ hội hoa anh đào hàng năm; thành phố Kon Tum với liên hoan ẩm thực đường phố; huyện Tu Mơ Rông với phiên chợ sâm và dược liệu, hội thi ẩm thực dược liệu; huyện Đăk Hà với không gian Ngày mùa; huyện Đăk Glei với phiên chợ dược liệu-gia súc biên giới.

Một số địa phương quan tâm định hướng, hỗ trợ phát triển sản phẩm du lịch nông thôn. Trong đó đáng chú ý là xây dựng các điểm du lịch cộng đồng; khảo sát, lựa chọn các sản phẩm du lịch đặc thù của địa phương và lựa chọn các chủ thể tham gia mỗi liên kết là người dân, tổ hợp tác, hợp tác xã.

Tuy nhiên, thực trạng chung hiện nay là sản phẩm du lịch đa phần dựa vào lễ hội hoặc tham quan các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh kết hợp với dịch vụ (như ăn uống và nghỉ dưỡng); thiếu những sản phẩm dịch vụ cao cấp, độc đáo, có sức cạnh tranh.

Từ đó, dẫn đến sản phẩm du lịch chưa có tính đặc thù, còn “na ná nhau”, với trải nghiệm lễ hội, văn hóa cồng chiêng, ngắm vẻ đẹp núi rừng, sau đó là đốt lửa trại, ăn gà nướng, cơm lam, uống rượu cần.     

Bên cạnh đó, còn thiếu sự kết nối bền vững trong khai thác sản phẩm du lịch, chưa khắc phục được tình trạng “đèn nhà ai nấy rạng” ở các điểm du lịch. Ví dụ, ở thành phố Kon Tum có một số làng, điểm du lịch cộng đồng, nhưng ở đâu cũng cơm lam, gà nướng, trải nghiệm văn hóa cồng chiêng, đời sống thường nhật của đồng bào DTTS. Nên du khách chỉ cần đi một nơi là biết tất cả, các điểm khác không cần đến nữa.

Một vấn đề được nói đến nhiều là thiếu nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao. Dù thời gian gần đây, việc đào tạo và đào tạo lại nguồn nhân lực đã được một số địa phương quan tâm, nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới. Đa số người lao động, nhất là lao động ở các điểm du lịch, homestay chưa được đào tạo, nên thiếu kỹ năng hành nghề.

Từ thực trạng trên cho thấy, để phát triển hệ thống sản phẩm du lịch đặc trưng có giá trị gia tăng cao, đảm bảo tính bền vững và tính cạnh tranh cao cần xây dựng các tiêu chí đánh giá hiệu quả của các sản phẩm du lịch.

Trong đó, đầu tư cho công tác bảo tồn, tôn tạo các giá trị tài nguyên du lịch, môi trường du lịch; nâng cao nhận thức về phát triển sản phẩm du lịch cho cộng đồng; có các chính sách khuyến khích các doanh nghiệp du lịch trong xây dựng và bán sản phẩm.

Hoàn thiện phát triển và định vị toàn bộ hệ thống sản phẩm du lịch văn hóa gắn với tìm hiểu văn hóa lối sống, tìm hiểu di sản, cộng đồng, làng nghề, lễ hội.

Hệ thống sản phẩm du lịch cần mang tính đại diện bản sắc, kết nối các đặc tính riêng có của các nguồn lực địa phương; đáp ứng yêu cầu về yếu tố nguyên bản, khác biệt, đa dạng, thích nghi; tiếp cận dễ dàng, có đầy đủ các hoạt động và dịch vụ phù hợp nhu cầu đặc thù của khách.      

Thành Hưng