Chuyện mới trên những cánh rừng Kon Rẫy

Cách đây gần 4 năm, một ngày cuối tháng 3/2017, tôi đã phải chứng kiến một câu chuyện buồn. Rừng Kon Rẫy, cụ thể là rừng ở Đăk Kôi bị xâm hại.

Khi nhận được thông tin về vụ việc, tôi đang có cuộc trao đổi với Phó Chủ tịch UBND huyện Võ Văn Lương (nay là Chủ tịch UBND huyện), cũng xung quanh lĩnh vực quản lý, bảo vệ rừng. Nhưng rồi câu chuyện bị ngắt đột ngột chỉ sau một cú điện thoại. Phó Chủ tịch Võ Văn Lương đứng vụt dậy, tức tốc ra xe, vừa đi vừa gọi điện huy động lực lượng. Chúng tôi quơ máy nhào theo.

Sau hơn 4 tiếng đồng hồ leo núi, vạch rừng, chúng tôi mới đến được hiện trường. Cuộc hội ý chớp nhoáng, những mệnh lệnh ngắn ngọn, lực lượng chức năng bắt tay vào kiểm tra, xác định diện tích rừng thiệt hại… Loay hoay mãi, trời tối lúc nào không hay. Mọi người đành trú tạm trong một lán gác rừng.

Bếp lửa bập bùng soi vách lán và những gương mặt gầy gò, sạm đen. Củi gỗ thông cháy rừng rực, thỉnh thoảng nổ lép bép, bắn tung ra những tràng hoa lửa. Phó Chủ tịch Võ Văn Lương tiếp tục chỉ đạo triển khai các biện pháp quyết liệt nhất để xử lý vụ việc, không để xảy ra điểm nóng, thỉnh thoảng ánh mắt anh dừng lại ở một vài gương mặt. Trong ánh nhìn ấy, có cả thương và giận.

Một câu chuyện khác. Cuối tháng 4/2020, có thông tin phản ánh về tình trạng phá rừng, khai thác, vận chuyển mua bán gỗ trái phép diễn biến phức tạp trên địa bàn huyện.

Ngay khi tiếp nhận thông tin, Huyện ủy, UBND huyện Kon Rẫy khẩn trương chỉ đạo thành lập 2 đoàn kiểm tra liên ngành. Một đoàn kiểm tra các cơ sở kinh doanh chế biến lâm sản trên địa bàn huyện; một đoàn kiểm tra việc khai thác, vận chuyển lâm sản trên địa bàn xã Đăk Kôi, đặc biệt là dọc tuyến Tỉnh lộ 677, từ xã Đăk Kôi (huyện Kon Rẫy) đến giáp xã Đăk Pxi (huyện Đăk Hà). Rà đi soát lại, mọi người thở phào: Không phát hiện vi phạm.

Nhưng dù vậy, Chủ tịch UBND huyện Võ Văn Lương vẫn quyết liệt chỉ đạo huy động tổng lực, đồng loạt ra quân tuần tra, truy quét toàn diện trên tất cả diện tích rừng do các đơn vị chủ rừng và UBND các xã quản lý. Thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành đồng loạt kiểm tra công tác mua bán, kinh doanh, chế biến lâm sản của các cơ sở, doanh nghiệp kinh doanh, chế biến lâm sản trên địa bàn huyện.

Phát huy hiệu quả Trạm kiểm soát liên ngành trên Tỉnh lộ 677. Ảnh: H.L

Kiểm tra xác minh, tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với từng tổ chức, cá nhân có liên quan đến tình trạng khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép (nếu có) xảy ra trên địa bàn quản lý nhưng không phát hiện, xử lý kịp thời.

Và câu chuyện gần đây nhất. Là một câu chuyện hoàn toàn mới về những cánh rừng cũ. Vào ngày cuối cùng của năm 2020, tôi rong ruổi trên Tỉnh lộ 677, từ xã Đăk Ruồng vào Đăk Kôi. Dọc đường đi, tôi không còn thấy những vệt khói đen cuộn lên trên những ngọn đồi lúp xúp ven đường. Cũng không còn thấy những “con cào cào” lén lút “phi” ra từ những vạt rừng.

Rõ ràng là sau bài học kinh nghiệm đắt giá, những cách làm mới hiệu quả, thiết thực hơn trong công tác quản lý, bảo vệ rừng đã xuất hiện. Trong đó, đáng chú ý là huyện thực hiện “2 mũi giáp công” một cách nhuần nhuyễn- Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Nguyễn Văn Thủy chia sẻ.

Theo đó, một mặt, huyện chỉ đạo các xã, thị trấn, các chủ rừng phối hợp chặt chẽ với lực lượng Kiểm lâm tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân không lấn chiếm rừng làm rẫy; không khai thác, vận chuyển lâm sản trái pháp luật. Mặt khác, đẩy mạnh công tác tuần tra, truy quét các điểm nóng, thành lập các chốt giữ rừng ở các khu vực  trọng điểm.

Tiếp đó, ở cấp huyện, thành lập Tổ công tác liên ngành với lực lượng mạnh, thực hiện nhiệm vụ cơ động; các xã đều thành lập tổ công tác liên ngành để thực hiện nhiệm vụ tuần tra, truy quét ở cấp mình. Chỉ tính riêng năm 2020, cấp huyện đã tổ chức được 58 cuộc tuần tra, truy quét với 477 người tham gia; cấp xã tổ chức được 89 cuộc tuần tra, truy quét với 562 người tham gia.

Đặc biệt, từ tháng 6/2020, huyện quyết định thành lập Trạm kiểm soát liên ngành quản lý, bảo vệ rừng đặt tại thôn Đăk Toa, xã Đăk Ruồng, nhằm đấu tranh, ngăn chặn, xử lý triệt để tình trạng vận chuyển lâm sản trái pháp luật trên Tỉnh lộ 677- tuyến đường độc đạo nối Quốc lộ 24 với huyện Đăk Hà, chạy qua các xã Đăk Kôi, Đăk Tơ Lung và một phần của xã Đăk Ruồng.

Với lực lượng đủ mạnh (gồm kiểm lâm, công an, chính quyền địa phương, chủ rừng), Trạm kiểm soát liên ngành đã phát huy tác dụng, chặn đứng các hoạt động vận chuyển lâm sản trái pháp luật trên tuyến đường huyết mạch này- Hạt phó Hạt Kiểm lâm Bùi Thái Tùng đánh giá.

Lực lượng Kiểm lâm Kon Rẫy phối hợp chủ rừng hướng dẫn người dân sản xuất nương rẫy an toàn. Ảnh: H.L

Kể từ khi Trạm kiểm soát được thành lập, anh đảm nhận nhiệm vụ trạm trưởng, và rất nhanh chóng, kinh nghiệm dày dạn của những ngày tháng đấu tranh xóa các điểm nóng ở Kon Plông đã phát huy tác dụng.

Bên cạnh đó, Trạm liên ngành còn phối hợp cùng với các lực lượng chức năng tuần tra, kiểm tra, truy quét tại các tiểu khu được xác định là điểm nóng có nguy cơ xâm hại rừng cao của lâm phần Ban quản lý rừng phòng hộ Kon Rẫy và Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Kon Rẫy; tuyên truyền, vận động người dân không phá rừng làm rẫy, nâng cao ý thức phòng cháy, chữa cháy rừng…

Chưa bao giờ câu nói “dựa vào dân để giữ rừng” lại cho thấy hiệu quả như ở Kon Rẫy trong thời gian gần đây. Cả hệ thống chính trị huyện Kon Rẫy đã và đang triển khai nhiệm vụ quản lý, bảo vệ và phát triển rừng với quyết tâm cao nhất, trong đó có sự đóng góp to lớn từ người dân, đặc biệt là các cộng đồng nhận khoán quản lý, bảo vệ rừng.

Theo Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Kon Rẫy Nguyễn Văn Quý, trong những năm qua, đơn vị đã khoán 14.345,14ha/27.393,58ha rừng cho 16 cộng đồng thôn bảo vệ, chiếm 52,4% diện tích rừng của Công ty. Nhận khoán bảo vệ rừng, người dân ký cam kết không vào phá rừng; tích cực chia sẻ thông tin, phối hợp với các lực lượng phát hiện, ngăn chặn kịp thời những đối tượng xấu, giúp ngăn chặn hiệu quả việc xâm hại rừng.

Trong mùa khô 2019-2020, Công ty cơ bản giải quyết được những “điểm nóng” về phá rừng làm rẫy, kiểm soát được cháy rừng, một phần quan trọng là được sự ủng hộ tích cực của người dân, nhất là cộng đồng và hộ gia đình nhận khoán bảo vệ rừng.

Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Thủy đã rất thẳng thắn mà nhìn nhận rằng, mặc dù tình trạng vi phạm Luật Bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn huyện đã cơ bản được kiểm soát; các điểm nóng về phá rừng làm rẫy, khai thác, vận chuyển lâm sản trái pháp luật được phát hiện, ngăn chặn kịp thời, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ tái diễn, nếu chủ quan, lơ là.

Theo anh, bảo vệ rừng là một hành trình dài đằng đẵng, không tính bằng ngày, bằng tháng, mà chỉ tính được bằng việc quyết liệt đến đâu, kiên trì đến mức nào. Trong hành trình ấy cần có sự chung sức, nỗ lực của chính quyền, doanh nghiệp và chính người dân sống gần rừng.

Vì vậy, huyện xác định, quản lý, bảo vệ rừng là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, liên tục của cả hệ thống chính trị, chứ không riêng gì của chủ rừng hay lực lượng chức năng. Và quy định rõ, nơi nào để xảy ra phá rừng, mất rừng hay tàng trữ, vận chuyển lâm sản trái pháp luật, người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương đó phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước Huyện ủy, UBND huyện.

Các cấp, các ngành, các chủ rừng phải triển khai nghiêm túc và đầy đủ chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh, huyện về công tác quản lý, bảo vệ rừng. Phát huy vai trò, tinh thần trách nhiệm của các lực lượng chức năng, đội ngũ cán bộ, viên chức lâm nghiệp, các trạm, chốt quản lý, bảo vệ rừng; đẩy mạnh tuyên truyền về quản lý, bảo vệ, phòng chống cháy rừng và phát triển rừng trong cộng đồng dân cư.

Đặc biệt, ngay từ đầu năm 2021, chúng tôi chỉ đạo các cơ quan chức năng đồng loạt ra quân kiểm tra, phát hiện, thu giữ và chấm dứt hoạt động xe độ chế, xe hết niên hạn không đủ điều kiện tham gia giao thông phục vụ cho việc khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép. Các cơ quan tư pháp tăng cường phối hợp với cơ quan chức năng điều tra, xác minh, khởi tố vụ án hình sự (nếu đủ điều kiện) các vụ vi phạm, hoàn tất hồ sơ, đưa ra xét xử công khai để đảm bảo tính răn đe- Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Thủy nhấn mạnh.

Tin rằng, từ những biện pháp đồng bộ, quyết liệt và hiệu quả ấy, rừng Kon Rẫy sẽ vươn lên mầm nụ mới, bên gốc cây già, ngày đêm rì rầm kể những câu chuyện mới hơn, vui hơn.

Hồng Lam