Dạy cồng chiêng ở làng O

Ông A Lưng (58 tuổi) là đội trưởng đội cồng chiêng làng O, chịu trách nhiệm dẫn dắt, truyền dạy và vận động thanh, thiếu niên trong làng học đánh cồng chiêng. Biết đánh chiêng từ năm 10 tuổi, tình yêu với cái cồng, cái chiêng lớn lên trong ông từng ngày. Và rồi tình yêu ấy đã được ông truyền lại cho thế hệ trẻ. Theo ông A Lưng, phải thật kiên trì và tâm huyết mới đủ kiên nhẫn truyền dạy cồng chiêng, phần vì thời gian rỗi không nhiều, phần vì từng âm sắc, nhịp điệu cồng chiêng rất đa dạng, đòi hỏi các em nhỏ phải thật tập trung và yêu thích.

“Cách đây 10 năm, để mở lớp dạy đánh cồng chiêng, tôi quyết định nghỉ việc rẫy vài hôm đến nhiều gia đình các em học sinh trong làng để vận động tham gia học cồng chiêng miễn phí. Thời gian đầu, nhiều em vẫn không mặn mà với việc học đánh chiêng, tuy nhiên tôi không bỏ cuộc, vẫn miệt mài đến từng nhà để vận động”- ông A Lưng tâm sự.

Một buổi tập luyện của các em nhỏ trong đội cồng chiêng làng O. Ảnh: NS

Đến nay, sau nhiều năm tự mở lớp đào tạo cồng chiêng miễn phí cho các bạn trẻ trong làng, đội cồng chiêng của làng đã có 40 thành viên cố định với đủ mọi lứa tuổi, hoạt động của đội cồng chiêng đang ngày càng “chuyên nghiệp hóa”. Hiện nay, lớp truyền dạy cồng chiêng có hơn 20 thành viên từ 10-15 tuổi tham gia; lớp được tổ chức vào thứ 7 và chủ nhật hàng tuần tại nhà rông của làng.

Những ngày đầu tham gia lớp học, trẻ em làng O được truyền dạy về vai trò của cồng chiêng đối với đời sống văn hóa, tinh thần của dân làng; giới thiệu những bộ cồng chiêng mà làng đang sử dụng; truyền dạy những bài chiêng cổ, những bài chiêng mới và cách gìn giữ, bảo quản bộ cồng chiêng trong gia đình.

Em A Chân (11 tuổi) là một trong những thành viên được ông A Lưng đánh giá cao. Tuy còn nhỏ tuổi nhưng khả năng thẩm thấu và nhớ bài của em rất tốt, em còn siêng năng tập luyện nên tiến bộ rất nhanh. Em A Chân vui vẻ nói: “Em tham gia đội cồng chiêng được 4 năm. Mỗi lần đội cồng chiêng chuẩn bị đi biểu diễn, ông A Lưng không chỉ dặn dò mà còn cẩn thận hướng dẫn từng thành viên thêm một vài động tác khó, bài mới để chúng em làm quen, nâng cao kỹ năng trình diễn. Càng gắn bó với cồng chiêng, em càng thấy yêu hơn nét đẹp văn hóa của dân tộc mình và muốn biểu diễn được nhiều hơn nữa”.

Trẻ em trong làng O háo hức tập luyện. Ảnh: NS

Chiều thứ 7 hàng tuần, em A Minh (15 tuổi) lại đạp xe đến nhà rông của làng để học đánh cồng chiêng. “Khi cầm đến chiếc chiêng, tập chơi chiêng thì em đã bị cuốn hút và đam mê ngay. Vì vậy, suốt thời gian học, em ít khi nghỉ và mong muốn được học nhiều bài chiêng từ các nghệ nhân”- em A Minh cho hay.

Nhờ những lớp dạy đó mà làng có hơn 90% người biết đánh cồng chiêng, múa xoang. Ông A Tớ - Trưởng thôn làng O cho biết: Người dân làng O làm rất tốt công tác giữ gìn không gian văn hóa cồng chiêng. Đa phần bà con đều biết đánh cồng chiêng. Làng có 22 bộ cồng chiêng và 1 đội chiêng được duy trì. Hiện nay, chúng tôi tập trung tuyên truyền bà con tiếp tục duy trì và phát huy văn hóa cồng chiêng.

Cũng theo ông A Tớ, 2 năm một lần, xã Ya Xiêr tổ chức liên hoan văn hóa cồng chiêng-xoang. Đây là dịp để Đội chiêng làng O có cơ hội trình diễn, qua đó, bồi dưỡng tình yêu cồng chiêng trong mỗi người dân. Qua 2 lần gần nhất tổ chức, đội cồng chiêng làng O đều thể hiện tốt và đạt giải nhất. Vì thế, trong các hội thi cấp huyện hay những sự kiện lớn của xã, huyện, đội đều tham gia nhiệt tình, tập luyện bài bản để phục vụ du khách.

Theo ông Nguyễn Văn Hậu - Phó Chủ tịch UBND xã Ya Xiêr, đội cồng chiêng làng O không chỉ tham gia biểu diễn tại các làng, xã mà còn tham gia các cuộc thi cấp huyện, tỉnh. Đặc biệt, các thành viên trẻ là thế hệ được kỳ vọng sẽ nối tiếp thế hệ cha ông tiếp tục gìn giữ văn hóa cồng chiêng trên địa bàn.

“Để có được đội cồng chiêng nổi bật như ngày hôm nay, phải kể đến công lao của các nghệ nhân trong làng. Họ đã không ngại khó khăn, đến từng nhà vận động các em tham gia lớp học, trực tiếp truyền dạy, chỉ bảo cho các em; đưa các em đi giao lưu, biểu diễn. Thời gian tới, xã sẽ tiếp tục quan tâm vận động người dân giữ gìn và duy trì lớp học cồng chiêng ở làng O”- ông Nguyễn Văn Hậu cho biết thêm.                  

Nay Săt