Dự án giãn dân nội vùng xã Đăk Hring (Đăk Hà): Nhiều vấn đề cần làm rõ

10 năm vẫn chưa an cư

Năm 2009, UBND tỉnh phê duyệt dự án quy hoạch bố trí dân cư xã Đăk Hring (nay là xã Đăk Long, huyện Đăk Hà) giai đoạn 2009-2015 với tổng diện tích 690ha (trong đó, đất quy hoạch dân cư là 110 ha, đất quy hoạch sản xuất là 580 ha) tại thôn Tua Tem, Kon Đao Yôp, xã Đăk Hring (nay là thôn Pa Cheng, Kon Đao Yôp xã Đăk Long). Dự án do UBND huyện Đăk Hà làm chủ đầu tư, có tổng mức đầu tư trên 149 tỷ đồng, từ nguồn ngân sách và bồi thường, hỗ trợ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Quy mô dự án đảm bảo cho 300 hộ dân với 1.500 nhân khẩu di dời, tái định cư có cuộc sống ổn định.

Đến năm 2015, dự án không hoàn thành theo kế hoạch nên UBND tỉnh xem xét, cho kéo dài đến hết năm 2018 nhằm bảo đảm mục tiêu ban đầu của dự án là giúp người dân đến nơi ở mới phải ổn định về cuộc sống, sản xuất và sinh hoạt. Đến nay, dự án đã kết thúc nhưng mới chỉ thực hiện tái định cư cho 126 hộ với tổng kinh phí trên 134 tỷ đồng. Điều đáng nói, nhiều hộ dân vẫn chưa chuyển đến nơi ở mới tại khu tái định cư.

Theo ghi nhận của phóng viên, 52 hộ dân (đợt 1) được chuyển về khu tái định cư từ năm 2010 hiện nay cơ bản ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, 74 hộ dân (đợt 2) được bố trí tái định cư từ năm 2011, đến nay nhiều hộ vẫn chưa có nhà để ở hoặc đã làm nhà nhưng chưa hoàn thiện.

Một số hộ dân ở khu tái định cư chưa dám về ở bởi nỗi lo sạt lở. Ảnh: PN

Chúng tôi tìm về khu tái định cư xã Đăk Long để tìm hiểu nguyên nhân vì sao các hộ dân không chuyển đến nơi ở mới. Tại đây, một số ngôi nhà đang được xây dựng, một số nhà xây xong nhưng chưa có người đến ở. Một số hộ gia đình nhận nhà nhưng vẫn không dọn về ở, hàng ngày chỉ đến làm rẫy và nghỉ tạm vào ban ngày, ban đêm lại về làng cũ.

Thực tế, không chỉ những căn nhà đang xây dang dở bỏ hoang, mà có cả những căn nhà đã hoàn thiện nhưng cửa đóng, then cài. Một số ngôi nhà rêu phủ, mốc xanh do không có người ở.

Trao đổi với chúng tôi, chị Y Thiếp (37 tuổi, trú làng Long Loi, thị trấn Đăk Hà) có nhà ở khu tái định cư cho biết: Nhà mình đã xây xong, nhưng gia đình chưa chuyển đến ở, vì sợ sạt lở và thiếu nước sinh hoạt. Sáng nào hai vợ chồng cũng phải đi xe máy hơn 20km từ làng cũ lên khu tái định cư để làm rẫy, chăm sóc cà phê, đến tối lại quay về.

Còn anh A Bái (trú làng Kon Gung, xã Đăk Mar) mới chuyển cả gia đình đến khu tái định cư lại lo lắng về chuyện thiếu nước sinh hoạt. “Tại khu tái định cư này, cứ 2 hộ gia đình dùng chung một giếng nước. Mùa mưa mới đủ nước dùng chứ mùa khô thì thiếu nước trầm trọng. Đây là một trong những lý do mà người dân chưa muốn chuyển lên sinh sống ở khu tái định cư”.

Nhiều vấn đề cần làm rõ

Vừa qua, Huyện ủy Đăk Hà thành lập Đoàn giám sát việc thực hiện dân chủ trong công tác thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư và việc triển khai dự án giãn dân nội vùng xã Đăk Hring để làm rõ những vấn đề mà dư luận xã hội thắc mắc, phản ánh. Qua đó, đoàn giám sát phát hiện nhiều sai phạm, thiếu sót khi thực hiện dự án.

Theo dự án được phê duyệt, mỗi hộ di dời đến nơi ở mới sẽ được cấp 2ha đất sản xuất, 800m2 đất nhà ở và đất vườn, nhưng thực tế hiện nay mỗi hộ chỉ được cấp bình quân 400m2 đất ở và 5,7 sào đất sản xuất có cà phê. Và, hiện tại vẫn còn trên 26ha đất chưa được giao cho dân.

Nhà cửa đóng then cài, cỏ mọc um tùm tại khu tái định cư. Ảnh: PN

Từ năm 2015-2018, các chính sách hỗ trợ cho người dân không thực hiện đầy đủ; trong đó 74 hộ dân chỉ được hỗ trợ nhà ở. Ngoài ra, 126 hộ dân thuộc diện di dời, tái định cư vẫn không được UBND huyện Đăk Hà và Ban quản lý dự án thực hiện đầy đủ một số chính sách hỗ trợ như: Hỗ trợ di chuyển (1 triệu đồng/hộ), khuyến nông (45,4 triệu đồng/hộ), hỗ trợ lương thực 900.000 đồng/người/12 tháng, với tổng số tiền chưa thực hiện gần 7 tỷ đồng (!?)

Cùng với đó, tại khu san nền có 16 hộ gia đình đã và đang xây dựng nhà ở trên đỉnh đồi, có nguy cơ bị sạt lở xuống vực sâu; 74 hộ dân (đợt 2) mới chỉ nhận tiền hỗ trợ 32 triệu đồng/hộ thay vì 40 triệu đồng/hộ như phê duyệt; các giếng nước được đào tại khu san nền không đảm bảo nước sinh hoạt vào mùa khô; đường giao thông dẫn vào khu sản xuất mặt đường nứt cục bộ và một số đoạn bị sạt lở…

Điều đáng nói, dự án duyệt với quy mô ổn định cho 300 hộ thì đến nay mới triển khai được 126 hộ (chiếm 42%) nhưng nguồn kinh phí thực hiện thì đã chi hết đến 90% tổng kinh phí theo Quyết định 1591 của UBND tỉnh (134 tỷ/149 tỷ đồng)…

Từ  kết quả trên, đoàn kiểm tra đề nghị Ban Thường vụ Huyện ủy Đăk Hà chỉ đạo UBND huyện tiến hành chỉ đạo các đơn vị có trách nhiệm kịp thời có giải pháp ổn định đời sống người dân, đồng thời tiến hành kiểm tra dấu hiệu vi phạm trong quá trình triển khai và thực hiện quy hoạch, xây dựng cơ bản, các chính sách hỗ trợ cho người dân tại dự án trên và xử lý theo quy định pháp luật…     

Phúc Nguyên