Lời hẹn Plei Kần

Nhiều năm qua, gần như lần nào đi công tác lên huyện biên giới Ngọc Hồi, tôi đều ngồi uống cà phê ngay góc ngã tư trung tâm thị trấn Plei Kần-  một ngã tư đặc biệt.

Tôi nhớ khoảng năm 2004, có lần anh Nguyễn Hữu Tiến- nguyên Phó Chủ tịch HĐND huyện, ngày ấy là Chủ tịch UBND thị trấn Plei Kần, nói như “thách”: Đố nhà báo tìm được một ngã tư nào đặc biệt như ngã tư này?

Thấy tôi ngơ ngác, anh giải thích: Ngã tư này là nơi “gặp gỡ” của 3 tuyến quốc lộ: Quốc lộ 14 (nay còn gọi là đường Hồ Chí Minh), Quốc lộ 40 và Quốc lộ 14c. Thử hỏi có mấy thị trấn huyện lị được như vậy. Không đặc biệt sao? 

Bao nhiêu năm qua, tôi vẫn nhớ mãi câu chuyện cũ. Nên trong chuyến công tác sát ngày kỷ niệm 30 năm thành lập huyện Ngọc Hồi, tôi hẹn anh bạn làm bên ngành Giáo dục, nhưng mê thơ, đón tôi tại ngã tư đặc biệt ấy.

Ngồi nhâm nhi ly cà phê ở góc ngã tư, tôi cố gắng mường tượng ra những “bước đi” của Plei Kần. Ngày 7/10/1991, Chính phủ ban hành Quyết định số 514-TCCP thành lập thị trấn Plei Kần, trên cơ sở một phần diện tích và dân số của xã Đăk Xú. Năm 2012, UBND tỉnh xác định phát triển Plei Kần lên đô thị loại IV, làm cơ sở thành lập thị xã Ngọc Hồi 3 năm sau. Năm 2015, Bộ Xây dựng công nhận thị trấn Plei Kần mở rộng đạt tiêu chuẩn đô thị loại IV... 

Đường phố thị trấn Plei Kần lung linh về đêm. Ảnh: H.L

Về vụ này, tao rành- anh bạn “gánh trên vai hai nhà” (như hắn vẫn tự trào, là “nhà giáo và nhà thơ”) thấy tôi mặt nhăn mày nhíu liền dõng dạc nói. Dù không sinh ra ở đây, nhưng lại lớn lên, lập nghiệp, lấy vợ sinh con, và chắc sống tới già ở đất này, ngót nghét 30 năm rồi. Nên hắn rành rẽ về vùng đất này, và gắn bó như máu thịt vậy.

Hắn nói rằng, từ năm 2012, tại Quyết định 30/2012/QĐ-UBND phê duyệt Quy hoạch phát triển mạng lưới đô thị tỉnh Kon Tum đến năm 2020, định hướng đến năm 2025, UBND tỉnh đã xác định nâng cấp Plei Kần lên đô thị loại IV và thành lập thị xã Ngọc Hồi vào cuối năm 2015 để xứng với vai trò, vị trí của đô thị cửa khẩu.

Rằng, Plei Kần có vị trí hết sức đặc biệt, là đầu mối giao thông quan trọng của vùng tỉnh Kon Tum, đầu mối giao lưu kinh tế, văn hóa giữa các vùng trong tỉnh với các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên. Đặc biệt, đây là điểm kết nối hành lang kinh tế Đông Tây từ Đông Bắc Thái Lan, Campuchia và các tỉnh Nam Lào với khu vực kinh tế miền Trung.

Rồi hắn kéo tuột tôi lên xe máy, nói là chở đi một vòng cho biết, chứ ngồi đây kể thì khó hình dung lắm.

Loanh quanh trên các tuyến đường Hùng Vương, Trần Phú, Trần Hưng Đạo, Hoàng Thị Loan và Hai Bà Trưng rộng rãi, đẹp đẽ, cam đoan là cảm giác của tôi đúng như một người xa quê lâu năm, lúc về thì ngỡ ngàng trước sự đổi thay mạnh mẽ ở quê nhà.

Hắn chở ra một nơi thật thoáng: Đó, mai mốt nơi đây là một tuyến đường lớn, có mức đầu tư hơn 240 tỷ đồng, gọi là đường trung tâm phía Nam thị trấn, dự kiến năm 2024 sẽ hoàn thành. Nó không chỉ góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng địa phương mà còn tạo động lực xây dựng huyện Ngọc Hồi đạt tiêu chuẩn đô thị loại IV.

Với sự hỗ trợ của tỉnh, sự nỗ lực của cấp ủy đảng, chính quyền, sự vào cuộc của các tầng lớp nhân dân, trong nhiều năm qua, huyện Ngọc Hồi đã ưu tiên nguồn lực đầu tư cho công tác quy hoạch; phát triển hạ tầng và kiến trúc, cảnh quan đô thị…, phấn đấu xây dựng huyện Ngọc Hồi đạt chuẩn đô thị loại IV, làm cơ sở thành lập thị xã Ngọc Hồi theo lộ trình được xác định.

Thế nhưng đến nay Plei Kần, hay đúng hơn là Ngọc Hồi, vẫn chưa trở thành thị xã. Và tại sao Plei Kần chưa lên được thị xã theo định hướng, chủ trương của tỉnh, dù huyện và thị trấn phấn đấu miệt mài?

Câu hỏi bật ra trong đầu tôi khi đi ngang qua khách sạn BMC Ngọc Hồi bề thế ngay ngã tư trung tâm.

Câu trả lời cũng đã có. Nó nằm ngay ở các tiêu chí không đạt. Báo cáo chuyên đề về tình hình thực hiện các tiêu chí xây dựng đô thị Ngọc Hồi (tháng 6/2021) của huyện Ngọc Hồi đã đánh giá: Tiêu chí số 1 có 7 tiêu chuẩn, thì tiêu chuẩn thu nhập bình quân đầu người toàn huyện mới đạt 0,694/0,7 so với tiêu chuẩn; tiêu chí số 2 (quy mô dân số)mới đạt 7,1/8 điểm so với mức tối đa; tiêu chí số 3 mật độ dân số không đạt; tiêu chí  số 4 (tỷ lệ lao động phi nông nghiệp) chưa đạt…

Đáng lưu ý nhất là quy hoạch chung đô thị Ngọc Hồi hiện vẫn chưa được tiến hành, vì còn phụ thuộc vào việc xác định diện tích của huyện có liên quan đến Khu Kinh tế Cửa khẩu quốc tế Bờ Y. Cụ thể, quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế cửa khẩu Bờ Y được phê duyệt với quy mô 70.438ha (theo Quyết định 225/QĐ-TTg ngày 8/2/2007 của Thủ tướng), gần như bao trùm địa giới hành chính nhiều xã của huyện Ngọc Hồi.

Không thể phủ nhận những nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Ngọc Hồi để làm nên vóc dáng Plei Kần hôm nay. Nhưng phát  triển một huyện thành đô thị là một hành trình dài, nhiều gian khó.

Trong đó, để thay “áo cũ” đã chật chội bằng một cái “áo mới” vừa vặn hơn, không chỉ được quyết định bởi khát vọng đổi mới, mà còn bởi tầm nhìn, tư duy khoa học về phát triển đô thị. Và trên hết là tinh thần đoàn kết, năng động sáng tạo, dám nghĩ dám làm.

Chắc chắn Plei Kần- Ngọc Hồi sẽ lên thị xã, tôi tin là vậy. Còn bây giờ, tôi vẫn đang chờ ngày lời hẹn thành hiện thực.

Hồng Lam