Quản lý và xử lý chất thải sinh hoạt gặp nhiều khó khăn

Những năm gần đây, cùng với sự phát triển của kinh tế-xã hội, mức sống của người dân trên địa bàn tỉnh ngày càng được nâng cao. Việc xây dựng, sửa chữa các công trình cơ sở hạ tầng, nhất là trụ sở làm việc các cơ quan, trường học, bệnh viện, nhà ở của người dân càng nhiều, làm phát sinh số lượng lớn rác thải sinh hoạt, đặc biệt là các loại chất thải nhựa, chất thải rắn khó phân hủy.

Thực tế hiện nay, công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh mới chỉ đạt khoảng 70% về khối lượng và chưa đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường. Điều này có nhiều nguyên nhân, trong đó, chủ yếu là khó khăn về nguồn kinh phí đầu tư các nhà máy xử lý chất thải, phương tiện vận chuyển...

Theo Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Kon Tum, lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn tỉnh hiện nay trên 220 tấn/ngày. Tuy vậy, tỷ lệ thu gom chỉ đạt khoảng 78% ở khu vực đô thị và 50% ở khu vực nông thôn. Một số khu vực chưa có đội thu gom hoặc thu gom chưa thường xuyên dẫn đến rác thải gây ô nhiễm môi trường cục bộ và làm ảnh hưởng đến mỹ quan khu vực.

Trong những chuyến công tác về các địa phương, chúng tôi nhận thấy, ở khu vực nông thôn vẫn chưa có đơn vị thu gom, xử lý chất thải sinh hoạt. Theo nhiều người dân, gần 100% chất thải sinh hoạt chưa được phân loại, xử lý tại nguồn mà được thu gom lẫn lộn, rồi vận chuyển đến bãi xử lý tập trung. Trong khi đó, hầu hết các khu xử lý chất thải ở các vùng nông thôn không có kinh phí để đầu tư; rác chủ yếu để lộ thiên hoặc theo phương thức chôn lấp, đốt, làm ảnh hưởng đến môi trường sống của cộng đồng dân cư sinh sống xung quanh bãi rác.

Công nhân dọn rác tại chợ hoa đêm 30 tết. Ảnh: VP

Ông Trương Đạt - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, trên địa bàn tỉnh hiện nay ngoài 5 dự án xử lý rác thải đã và đang đầu tư xây dựng, bao gồm Nhà máy xử lý rác thải thành phố Kon Tum và bãi rác thuộc các huyện Đăk Tô, Tu Mơ Rông, Kon Plông, Đăk Hà, các bãi còn lại chỉ tập trung rác, đốt thủ công hoặc tự phân hủy. Các công trình này hiện nay đã hư hỏng, quá tải, xuống cấp, không đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường.

Theo ông Đạt, toàn tỉnh có 9/10 huyện, thành phố có bãi xử lý chất thải sinh hoạt tập trung; trong đó có 5 bãi rác thuộc đối tượng gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, gồm bãi rác các huyện Sa Thầy, Kon Rẫy, Ngọc Hồi, Đăk Glei và Đăk Tô. Nguyên nhân là do không có nguồn vốn đầu tư cải tạo, xây mới, quy mô nhỏ chưa đáp ứng nhu cầu xử lý…

Thực tế, công tác quản lý chất thải trên địa bàn tỉnh còn nhiều bất cập. Đó là kinh phí đầu tư việc xử lý chất thải còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường trong xử lý chất thải sinh hoạt, khu công nghiệp; cơ sở hạ tầng về xử lý rác thải chưa đảm bảo theo quy định; sự phối hợp giữa các ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân còn thiếu chặt chẽ.

Theo Chi cục Bảo vệ Môi trường tỉnh, có nhiều nguyên nhân dẫn đến những khó khăn trong công tác quản lý chất thải tại Kon Tum như: Công tác xã hội hóa đầu tư cho xử lý rác thải sinh hoạt còn hạn chế; thiếu nguồn vốn đầu tư cho công trình xử lý rác thải; mức thu phí vệ sinh môi trường còn thấp nên chưa khuyến khích được doanh nghiệp tham gia đầu tư...

Ngoài ra, công nghệ xử lý rác thải hiện tại chủ yếu là chôn lấp, sử dụng diện tích đất lớn gây lãng phí tài nguyên, khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng; một số bãi chôn lấp thực hiện đốt thủ công, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ chuyên môn làm công tác quản lý chất thải còn thiếu, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý.

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý chất thải trên địa bàn tỉnh, thời gian tới, bên cạnh việc tăng cường hoạt động truyền thông về thu gom rác thải, bảo vệ môi trường, khuyến khích các hoạt động phân loại rác thải tại nguồn thì cần quản lý chặt chẽ quy hoạch chất thải sinh hoạt của tỉnh. Đồng thời, xây dựng cơ chế phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương trong quản lý, xử lý chất thải sinh hoạt trên địa bàn.

Sở Tài nguyên và Môi trường cần tăng cường phối hợp với các cơ quan liên quan đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động quản lý, thu gom, xử lý chất thải sinh hoạt tại các cơ sở sản xuất kinh doanh; xây dựng chính sách ưu đãi để thu hút các chủ đầu tư đầu tư xây dựng các nhà máy xử lý chất thải sinh hoạt có công nghệ tiên tiến, phù hợp với địa phương, hạn chế chôn lấp, gây ô nhiễm môi trường...

Quang Định