Thế mạnh của trí thức

Trong cuộc trao đổi ngắn xung quanh nội dung xây dựng đội ngũ trí thức, ông Nguyễn Thanh Cao- nguyên Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch đầu tiên của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh từng nhấn mạnh rằng, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước và tỉnh luôn quan tâm đặc biệt và đặt nhiều kỳ vọng vào đội ngũ trí thức.

Tạo điều kiện thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ của đội ngũ trí thức. Ảnh: TH

Vì vậy, nhiều chủ trương, đường lối, chính sách về phát triển đội ngũ trí thức được ban hành, phát huy hiệu quả, góp phần thu hút, bố trí, sử dụng trí thức.

Đặc biệt, tháng 8/2008, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) ban hành Nghị quyết 27-NQ/TW về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong đó khẳng định, trí thức Việt Nam là lực lượng lao động sáng tạo đặc biệt quan trọng trong đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

Ở tỉnh ta, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo cụ thể hóa Nghị quyết 27/NQ-TW (khóa X), như Chương trình hành động số 58-CTr/TU ngày 8/10/2008 thực hiện Nghị quyết 27 của Tỉnh ủy; Quyết định 33/2010/QĐ-UBND ngày 23/5/2010 của UBND tỉnh về việc ban hành Đề án “Quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ tri thức tỉnh Kon Tum đến năm 2020, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương”…

Đáp lại sự quan tâm đặc biệt ấy, đội ngũ trí thức Kon Tum đang từng bước lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, dần đáp ứng yêu cầu phát triển địa phương.

Về số lượng, theo số liệu thống kê, đến hết năm 2021, đội ngũ trí thức của tỉnh (trình độ đại học trở lên) có gần 9.500 người, trong đó có 755 người có trình độ thạc sĩ và tương đương, 36 người có trình độ tiến sĩ.

Về chất lượng, đội ngũ trí thức dần thể hiện được thế mạnh của mình là đi đầu trong việc nghiên cứu, ứng dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ, tiếp nhận và chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo ở nhiều lĩnh vực khác nhau.

Nhất là trên các lĩnh vực quản lý, nghiên cứu khoa học, giáo dục đào tạo, sáng tác văn học nghệ thuật, báo chí, sản xuất, kinh doanh, chăm sóc sức khỏe nhân dân, an ninh quốc phòng.

Trong cuộc gặp gỡ trí thức, báo chí, văn nghệ sĩ đầu năm 2022, lãnh đạo UBND tỉnh đánh giá, đội ngũ trí thức của tỉnh đã phát huy tính năng động, sáng tạo; làm tốt công tác thông tin, phổ biến kiến thức khoa học, công nghệ, tư vấn phản biện và giám định xã hội, góp phần tích cực vào việc hoạch định chính sách phát triển kinh tế-xã hội của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương.

Báo cáo phục vụ xây dựng Đề án “Chiến lược quốc gia phát triển đội ngũ trí thức giai đoạn 2021-2030” của Sở Khoa học và Công nghệ cũng nhận định, đội ngũ trí thức đã “phát huy sở trường, tài năng  đóng góp sức lực, trí tuệ vào việc phát triển của tỉnh”.

Tuy nhiên, từ thực tế hoạt động cho thấy, đội ngũ trí thức ở tỉnh ta vẫn còn nhiều hạn chế. Trong đó, số lượng trí thức còn ít so với yêu cầu, chỉ chiếm khoảng 2,9% lực lượng lao động toàn tỉnh; thiếu hụt cán bộ đầu đàn, các nhà khoa học, nghiên cứu chuyên sâu.

Sự phân bổ chưa đều có tác động không nhỏ đến đóng góp của đội ngũ trí thức. Theo khảo sát, trí thức tập trung đa phần ở cấp tỉnh, huyện, còn ở cấp cơ sở, các doanh nghiệp- nơi rất cần trí thức để chuyển giao khoa học, công nghệ, đổi mới phương thức, tư duy sản xuất, kinh doanh- thì hầu như không có, nếu có thì cũng rất ít và không có điều kiện để phát huy thế mạnh.

Về chất lượng, nhìn chung, năng lực sáng tạo, khả năng thực hành, ứng dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật, khả năng giao tiếp bằng ngoại ngữ và sử dụng công nghệ thông tin của nhiều trí thức còn hạn chế.  Số trí thức có trình độ tiến sĩ, thạc sĩ còn rất ít. Khâu sử dụng, đào tạo, bố trí trí thức chưa hợp lý; một số nơi, lãnh đạo thiếu quan tâm tạo điều kiện để trí thức, nhất là trí thức trẻ phấn đấu trưởng thành.

Một thực trạng đáng lo ngại là nhiều sinh viên là con em Kon Tum tốt nghiệp đại học và sau đại học không trở về làm việc tại tỉnh; một số trí thức trẻ có năng lực rời bỏ các cơ quan, doanh nghiệp nhà nước ra làm cho tư nhân bởi thu nhập cao hơn và có cơ hội thăng tiến.

Khắc phục những hạn chế trên, phát huy tối đa vai trò, thế mạnh của đội ngũ trí thức trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội đang là vấn đề đặt ra hiện nay, và cần được các cấp ủy đảng,c hính quyền quan tâm hơn.

Trong đó, cần tiếp tục cụ thể hóa những quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp xây dựng cơ chế, chính sách cho đội ngũ trí thức theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW phù hợp với tình hình thực tế. Triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án phát triển nguồn nhân lực tỉnh Kon Tum đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050.

Có chính sách thu hút sinh viên giỏi, cán bộ kỹ thuật về làm việc tại tỉnh để nâng cao chất lượng đội ngũ trí thức. Ảnh: TH

Có chính sách thu hút sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ; đội ngũ chuyên gia giỏi, cán bộ khoa học kỹ thuật có trình độ chuyên môn cao đến làm việc tại tỉnh, phù hợp với điều kiện thực tế địa phương và giá trị đóng góp cho sự phát triển.

Chăm lo bồi dưỡng đối với đội ngũ trí thức; tiếp tục đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ, tập hợp, đoàn kết đội ngũ trí thức; khuyến khích, tạo điều kiện tham gia các đề tài, dự án khoa học và công nghệ.

Quan tâm đào tạo nhân lực trình độ cao thông qua việc lựa chọn, cử đội ngũ tham gia đào tạo sau đại học gắn với yêu cầu nâng cao chất lượng nhiệm vụ tại đơn vị, địa phương. Tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, công chức, viên chức trong quá trình đào tạo, sử dụng sau đào tạo.         

Thành Hưng