Vì trẻ em

Trẻ em cần một môi trường học tập, vui chơi an toàn. Ảnh: H.L

Những thành tựu đáng ghi nhận về tốc độ tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, tỷ lệ đi học của trẻ em 5 đến 17 tuổi, giảm nghèo bền vững của tỉnh trong những năm qua đã tạo nền tảng để tỉnh thúc đẩy mạnh mẽ và hiệu quả các chính sách về trẻ em. Qua đó tạo dựng môi trường phát triển toàn diện và an toàn cho trẻ.

Theo đánh giá của UBND tỉnh, những mục tiêu về chăm sóc sức khoẻ và dinh dưỡng, giáo dục, văn hoá, vui chơi, giải trí cho trẻ em tiếp tục duy trì và từng bước đạt những kết quả ấn tượng.

Trong đó, 99,6% trẻ em dưới 5 tuổi được đăng ký khai sinh; 99,9% trẻ em dưới 6 tuổi được cấp thể BHYT và khám chữa bệnh miễn phí; 100% trẻ em dưới 5 tuổi được phát triển phù hợp về sức khỏe, học tập và tâm lý xã hội. Tỷ lệ trẻ em hoàn thành các cấp tiểu học, trung học cơ sở đạt trên 99%; 100% trường học đạt an toàn phòng, chống tai nạn thương tích cho trẻ.

100% xã, phường, thị trấn có điểm văn hóa, vui chơi trong trường học dành cho trẻ em; 58/102 xã, phường, thị trấn đạt tiêu chuẩn phù hợp với trẻ em; 42/102 xã duy trì hiệu quả mô hình bảo vệ trẻ em tại cộng đồng.

Các cam kết bảo vệ trẻ em khỏi mọi hình thức lạm dụng, bóc lột và gây thương tích, vốn là các vấn đề phức tạp nảy sinh từ thực tế, đe dọa sự an toàn của trẻ, đã và đang được chú trọng triển khai. Sự tham gia của trẻ em vào các vấn đề về trẻ em được quan tâm và thúc đẩy mạnh mẽ, với mô hình Hội đồng trẻ em cấp tỉnh và cấp huyện.

Cơ chế phối hợp thực hiện quy trình hỗ trợ, can thiệp, xử lý đối với các trường hợp trẻ em bị bạo lực, xâm hại, xâm hại tình dục được các sở, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc, kịp thời.

Kết quả là tỷ lệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt trên tổng số trẻ em giảm dần. Khoảng 1.866 em trong hơn 2.519 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được hưởng chế độ bảo trợ xã hội thường xuyên hàng tháng (tính đến cuối năm 2024); 78% trẻ em khuyết tật có nhu cầu học tập được tiếp cận giáo dục chuyên biệt, giáo dục hòa nhập và hỗ trợ phục hồi chức năng.

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển kinh tế-xã hội, tỉnh đang đối mặt với một số thách thức trong công tác chăm sóc, bảo vệ, phát triển trẻ em.

Đáng lo ngại nhất là tỷ lệ trẻ em có nguy cơ rơi vào hoàn cảnh đặc biệt vẫn cao. Theo số liệu thống kê (cuối năm 2024), có khoảng 41.431 trẻ em trong tổng số 208.354 trẻ em trong độ tuổi (dưới 16 tuổi) đang có nguy cơ rơi vào hoàn cảnh đặc biệt, chủ yếu là trẻ em sống trong hộ gia đình nghèo, cận nghèo, gia đình có vấn đề xã hội (như cha mẹ ly hôn, nghiện ma túy, vi phạm pháp luật).

Bên cạnh đó là những thách thức khác, bao gồm tảo hôn, xâm hại trẻ em; lạm dụng lao động trẻ em; các nguy cơ đối với trẻ em trên môi trường mạng, ngoài nhà trường; những vấn đề về sức khỏe tâm thần, tâm lý xã hội.

Đặc biệt, tình trạng bạo lực trẻ em vẫn chưa được ngăn chặn, nếu không muốn nói là gia tăng. Chúng diễn ra cả ở những nơi mà các em cần được bảo vệ nhiều nhất, như gia đình, nhà trường và trên không gian mạng, thậm chí từ chính những người mà các em tin tưởng.

Nhiều vụ việc trẻ em bị bạo hành, bị xâm hại không được phát hiện; nhiều trường hợp trẻ bị bạo hành, bị đánh đập trong thời gian dài nhưng chính quyền, đoàn thể ở địa phương chậm phát hiện.

Phần lớn trẻ em bị roi vọt, đánh đập, thậm chí chỉ bị mắng mỏ, đe nẹt từ người ngoài, bố mẹ, hay thầy cô giáo, đều bị ám ảnh nặng nề về tâm lý. Một số em phải gánh chịu tổn thương, cả về thể xác và tinh thần; rơi vào hoàn cảnh đặc biệt, phải bỏ học đi làm kiếm sống. 

Đảm bảo quyền lợi của trẻ được tôn trọng và thực hiện đầy đủ. Ảnh: HL

Tháng hành động vì trẻ em năm nay (từ ngày 1-30/6) có chủ đề “Ưu tiên nguồn lực hoàn thành các mục tiêu vì trẻ em”. Theo đồng chí Y Ngọc- Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, chủ đề này cho thấy cần tiếp tục có những hành động thiết thực, cụ thể hơn trong chăm sóc sức khỏe, giáo dục trẻ em; bảo vệ trẻ em khỏi bạo lực, xâm hại, và đảm bảo quyền lợi của trẻ được tôn trọng và thực hiện đầy đủ.

Điều này đòi hỏi phải có sự ưu tiên và huy động nguồn lực một cách đồng bộ, hiệu quả và bền vững. Nguồn lực ở đây không chỉ là tài chính, nhân lực,  hạ tầng, trang thiết bị, công nghệ thông tin, mà còn là sự vào cuộc mạnh mẽ của các ngành, các cấp, các tổ chức và toàn xã hội- Phó Chủ tịch Thường trực Y Ngọc nhấn mạnh.

Để tạo lập một môi trường sống an toàn cho trẻ em, các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể cần tiếp tục cải thiện và tăng cường thực thi hiệu quả chính sách đối với trẻ em, nhất là giải quyết các vấn đề lạm dụng trẻ em, lao động trẻ em, tảo hôn, mua bán trẻ em, bạo lực và gây thương tích đối với trẻ em.

Xây dựng và củng cố năng lực cho hệ thống bảo vệ trẻ em dựa vào cộng đồng, thông qua việc hướng dẫn và trang bị công cụ giúp nâng cao chuyên môn cho đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ trẻ em.

Cung cấp kiến thức và kỹ năng cho giáo viên, phụ huynh và người chăm sóc trẻ để phát hiện, ngăn chặn và báo cáo các hành vi đe dọa sự an toàn của trẻ, đồng thời xây dựng các mối quan hệ tích cực, ôn hòa và thân thiện với trẻ trong gia đình và trường học.

Bên cạnh đó, cần giúp trẻ học cách nhận biết những rủi ro về an toàn, cách tự bảo vệ bản thân và bạn bè khỏi những rủi ro đó.

Hồng Lam