Vượt qua rào cản chính mình

Với chủ đề “Đảm bảo an sinh xã hội, tăng quyền năng và tạo cơ hội cho phụ nữ và trẻ em gái nhằm thực hiện bình đẳng giới và xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới”, Tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng chống bạo lực trên cơ sở giới năm nay (từ ngày 15/11 đến 15/12) một lần nữa cho thấy, phụ nữ và trẻ em gái rất cần được tạo cơ hội, được sự quan tâm của toàn xã hội, của chính người thân trong gia đình. Tuy nhiên, cùng với việc được tăng quyền năng, được tạo cơ hội để cải thiện cuộc sống, để tăng thêm sự tự tin, tự chủ, thì chính phụ nữ và trẻ em gái cũng phải biết sử dụng quyền năng và cơ hội được xã hội, được người thân trao cho.

Phụ nữ cần vượt qua định kiến giới. Ảnh: N.P

Sở dĩ nói như vậy là vì không chỉ các nam giới mà ngay cả không ít phụ nữ, trẻ em gái luôn hằn sâu quan niệm giới, định kiến giới kiểu: “Con gái là con người ta”, “Phụ nữ tam tòng tứ đức”, phụ nữ, con gái tập trung vào “nữ công gia chánh” bén rễ trong suy nghĩ, nhận thức, hành động từ bao đời và cứ thế nối tiếp hết thế hệ này đến thế hệ khác, nên dù có được tạo cơ hội, được tăng quyền năng nhưng vẫn tự gò bó, bó hẹp bản thân trong một khuôn khổ.

Thực tế là trong những năm qua, Đảng, Nhà nước có nhiều chủ trương, chính sách, có các văn bản luật và hành lang pháp lý rất thuận lợi cho bình đẳng giới và xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới; tổ chức những ngày, những tháng để huy động sự vào cuộc, tham gia tích cực của toàn xã hội nhằm thực hiện bình đẳng giới và xóa bỏ bạo lực gia đình. Vậy thì liệu người phụ nữ, trẻ em gái hôm nay có hạnh phúc hơn “những ngày hôm qua” không? Câu hỏi này ai cũng có thể dễ dàng trả lời rằng, chắc chắn hạnh phúc hơn vì có các tiến bộ xã hội, vì bản thân người phụ nữ, trẻ em gái cũng đã nỗ lực vượt lên hoàn cảnh và những ràng buộc thực tế để đạt được quyền bình đẳng, quyền hưởng tự do và hạnh phúc.

Nhưng cũng không thể phủ nhận một điều, thực tế vẫn còn có một số người phụ nữ, trẻ em gái hôm nay vẫn phải hứng chịu các hành vi đánh đập, mắng chửi, đe dọa, sử dụng vũ lực, tạo áp lực về tinh thần, chấp nhận sự phân biệt, đối xử thua thiệt ngay từ chính người chồng, người thân trong gia đình.

Vì sao vậy? Phải chăng vì tư tưởng trọng nam khinh nữ, những hủ tục trói buộc người phụ nữ, trẻ em gái, vì tâm lý “xấu chàng, hổ ai”, “vạch áo cho người xem lưng” hay “mỗi cây mỗi hoa mỗi nhà mỗi cảnh”? Hay là đức hy sinh, là sự cam chịu của chính người phụ nữ, của trẻ em gái mà họ xem đó như một sự chấp nhận của số phận?

Phụ nữ, trẻ em gái ngày càng được tạo cơ hội để phát triển bản thân, gia đình. Ảnh: NP

Vì “xấu chàng, hổ ai” nên không ít người phụ nữ dù bị bạo hành cả về tinh thần lẫn thể xác, phải chịu bao tủi nhục vẫn im lặng. Im lặng vì sợ rằng, tố cáo hành vi của chồng hóa ra là vạch áo cho người xem lưng. Sợ rằng, lên tiếng rồi nhưng mọi chuyện vẫn thế, lại còn phải chịu cái nhìn khắt khe của xã hội, không khéo còn đàm tiếu, nghi hoặc, chắc cũng phải thế nào chồng mới cư xử vậy hoặc “tại anh, tại ả, tại cả đôi bên”.

Vì cam chịu, vì chấp nhận, vì “con gái là con người ta”, vì “phận đàn bà” nên trong một gia đình nếu đứng trước sự lựa chọn cho các con dừng lại hay học tiếp cao hơn thì trẻ em gái luôn là người dừng bước, nhường cho anh/em trai học cao hơn. Nghỉ học sớm, nhận thức hạn chế, lấy chồng, sinh con sớm, đói nghèo, lạc hậu, vòng luẩn quẩn ấy khiến cho các trẻ em gái và sau này trở thành những người vợ, người mẹ lại tiếp nối suy nghĩ “phận đàn bà” để khuyên nhủ các con trai, con gái mình.

Dĩ nhiên, không có một lời giải chung cho mọi bài toán và vì vậy  không có hướng đi chung cho cuộc sống thiên hình vạn trạng, nên cũng có những trẻ em gái dù sống trong hoàn cảnh chịu nhiều thua thiệt, bị phân biệt, đối xử nhưng đã biết ước mơ, sống với ước mơ và vươn lên khẳng định bản thân, thay đổi những định kiến. Tuy nhiên, con số đó không phải là nhiều.

Vẫn còn những phụ nữ, trẻ em gái gặp rào cản đến từ các khía cạnh văn hóa, xã hội và điều đáng nói là cả từ chính họ. Cùng với việc được các cấp, các ngành quan tâm đảm bảo an sinh xã hội, tăng quyền năng, tạo cơ hội để được tiếp cận những điều kiện tối ưu, nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển bản thân, thì phụ nữ và trẻ em gái cũng cần vượt qua rào cản chính bản thân mình.  

Nguyên Phúc