Xuân ấm ở làng chài Sê San

Làng chài Sê San 4, xã Ia Tơi (huyện Ia H'Drai) xuân đã về sớm hơn. Những gương mặt người dân làng chài rạng rỡ, cười thật tươi.

Anh Hai Triều (45 tuổi) trưởng xóm chài mời chúng tôi vào căn nhà mới xây còn thơm mùi vữa. Hai Triều cười tươi và khoe, năm nay anh và gia đình ăn tết trên bờ. Căn nhà được xây dựng khi chính quyền xã Ia Tơi, huyện Ia H'Drai cấp cho 400m² đất ở và 50 triệu đồng. Rồi, anh gom tiền tích lũy lâu nay, vay mượn thêm để xây nhà trị giá gần 300 triệu đồng. Trước Tết Kỷ Hợi 2019, căn nhà kịp hoàn thành, chỉ cần dọn dẹp vệ sinh xung quanh là về ở.

Làng mới của người dân xóm chài ở xã Ia Tơi. Ảnh: Đinh Sĩ Tạo

Sau nén hương thắp trên bàn thờ khấn vái, Hai Triều rót nước mời khách, lòng vô cùng xúc động. "Gần 10 năm lang thang sông này, hồ kia, bây giờ mới được cái Tết trên bờ kiểu này"-Hai Triều nói.

Trải lòng với khách, anh kể, từ năm 2010 xa quê, lang thang đến các vùng sông hồ tỉnh Tây Ninh, Đăk Lăk, Bình Phước… sống bằng nghề đánh bắt cá, hầu như năm nào cũng ăn tết dưới bè.

Quê Hai Triều ở xã Vĩnh Phước (huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang), thuộc hộ nghèo nhất nhì trong xóm. Từ đời cha ông đã gắn bó với con thuyền, dòng sông và những lòng hồ mênh mông đó đây kiếm sống. Năm 2012 về vùng hồ thủy điện Sê San 3, vùng đất được trời phú cho cái rốn của nhiều loài cá tự nhiên. Theo tiếng lành đồn xa, anh cùng hàng chục hộ về đây cắm bè sinh nhai, nhưng nỗi buồn của những thân phận du ngư lang bạt thì cứ đeo bám trong lòng, nhất là mỗi khi Tết về.

Năm 2012 về đây ở, hàng chục hộ cắm bè nối tiếp nhau, ngày ra sông đánh lưới thả câu; đêm về bè ngủ dưới tiếng ru rì rầm của sông hồ. Bây giờ, mỗi hộ dựng bè riêng biệt, ban ngày thì làm cá, đến đêm lên bờ về nhà ngủ. Lưng dân chài không còn lắc lư trên con nước Sê San đầy vơi.

Anh Chế Hồng Quyền - Chủ tịch UBND xã Ia Tơi kể, một buổi sáng vào khoảng đầu năm 2015, Hai Triều vào UBND xã Ia Tơi xin tạm trú trên bè để làm ăn, bởi trước đó anh và những người dân chài từ nơi khác đến đánh bắt cá trên lòng hồ nhưng chưa đăng ký với chính quyền địa phương. Nghe trình bày, anh Quyền báo cáo lên cấp trên. Vài ngày sau, Đồn Biên phòng ở đây mời cả làng chài lên hỏi nguyện vọng và cấp sổ tạm trú.

Cuối năm 2017, đích thân Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Hùng đi ghe ra tận các bè nổi làng chài thăm hỏi và chỉ đạo ngành chức năng huyện Ia HDrai chiếu theo quy định hiện nay để cấp hộ khẩu, đất ở tạo điều kiện cho dân lên bờ cho con cái học hành, gia đình sinh hoạt. Vậy là đến năm 2018, ngoài được nhập khẩu, tỉnh còn cấp cho 29 hộ dân ở đây mỗi hộ 400 m² đất và 50 triệu đồng cất nhà ở.

Anh Vũ kể: Từ khi ổn định cuộc sống, làm ăn có phát triển vững chắc hơn ngày xưa. Bởi được chính quyền tạo điều kiện thuận lợi, chúng tôi yên tâm mà sống, nên cuộc sống phát triển nhiều, đời sống được nâng cao...

Nghề sông nước da trắng mấy rồi cũng chuyển sang màu đồng hun thôi. Nhưng kết thúc rất có hậu với những thân phận du ngư này là được đổi đời: được chính quyền cấp đất, nhà ở, được nhập khẩu, con cái được đi học đàng hoàng. Những cái bè tròng trành chừng 30m², được ghép từ ván gỗ giờ không còn là chỗ duy nhất ngủ, nghỉ đi về.

Còn về sinh nhai, bây giờ đã thay đổi lớn ở làng chài Sê San 4 này. Ngày trước về đây chỉ thuần đánh bắt cá bống, cá chạch, cá mè dinh, cá lăng đuôi đỏ..., giờ họ chuyển sang nuôi thêm cá trắm, diêu hồng, cá thác lác… Đây lại là nguồn thu nhập chính của dân chài.

Đó là chưa kể, dân làng chài bây giờ còn sáng tạo ra món "bánh tráng cá cơm Sê San" nổi tiếng. Điều đáng mừng nữa là, có 3 hộ trên lòng hồ còn làm dịch vụ đưa rước khách từ bờ ra lòng hồ, mỗi tháng kiếm 5-7 triệu đồng, cải thiện thêm cuộc sống.

Nhà bè bây giờ chỉ để làm nơi đánh bắt cá. Ảnh: Phúc Nguyên

Anh Hai Triều tâm sự: Nhớ thời ăn tết trên bè, đâu có được bánh chưng xanh mà ăn. Ai muốn ăn thì gửi thương lái ra ngoài chợ mua, nhưng bánh chưng đâu có được như ý của mình. Năm nay được lên ở nhà mới, phụ nữ làng chài lại bàn nhau người thì gói bánh chưng, người thì gói bánh tét, làm bánh bông lan theo truyền thống của quê nhà. Người thì lo sắm sửa các vật dụng cho nhà mới nên ngày nào cũng đi chợ. Làng chài hai mươi mấy hộ năm nào cũng tổ chức ăn tất niên chung, chia sẻ ngọt bùi cuộc sống, việc làm ăn trong năm,

Anh Chế Hồng Quyền chia sẻ: Đã hơn 5 năm rồi bà con mới lên bờ đón một mùa xuân êm đềm như thế. Tỉnh Kon Tum đã chỉ đạo đầu tư điện lưới tới điểm dân cư mới của làng chài với nguồn vốn hơn 3 tỉ đồng. Trước Tết Kỷ Hợi 2019, UBND xã Ia Tơi cũng có chương trình hỗ trợ về giống cá cho dân chài, với 16/29 hộ được nhận giống cá của chương trình hỗ trợ sản xuất. Chương trình lo Tết cho người nghèo, 29 hộ dân đều nằm trong hộ gia đình nghèo được nhận mức hỗ trợ là 500.000 đồng/hộ.

Tết Kỷ Hợi 2019 có lẽ là cái Tết đáng nhớ nhất với người dân làng chài Sê San. Được sự quan tâm, tạo điều kiện của chính quyển, người dân làng chài hân hoan mừng một mùa xuân đầm ấm và tràn đầy niềm tin mới.

Phúc Nguyên