NGÀY MÔI TRƯỜNG THẾ GIỚI 5/6
​Nói "không" với túi nilon - Dễ hay khó?

Túi nilon "ngoại truyện"

Câu chuyện thứ nhất: Ngày không túi nilon năm ngoái (9/9), tại Quảng trường 16/3, một nhóm thanh niên đã có một việc làm ý nghĩa: Phân phát những chiếc túi giấy cho những người đang đi dạo; gom nhặt rác, chai nhựa vứt vương vãi... Thông điệp đưa ra rất rõ ràng: Hãy chung tay bảo vệ môi trường.

Rất nhiều người đã sẵn lòng nhận 1-2 cái túi giấy mà các bạn trẻ đưa, họ vui vẻ bảo nhau "dùng thử cho biết". Cũng có người tò mò hỏi: Nếu dùng thấy tốt, muốn mua, thì mua ở đâu. Đáp lại, bạn trẻ giới thiệu rất hay về công dụng của túi giấy, về tác hại của túi nilon và... một nụ cười: Dạ, em không biết ạ.

Có một chi tiết rất nhỏ, tôi nghĩ rằng không ai để ý, những túi giấy được các bạn trẻ đem đến ấy lại được đựng trong một... túi nilon to đùng. Và rác gom lại được, cũng đựng vào một túi nilon khác (?).

Câu chuyện thứ hai: Tôi cùng bạn đồng nghiệp từng có cuộc tranh luận nho nhỏ về chủ đề "nói không với túi nilon dễ hay khó". Do không có hồi kết nên cả hai thống nhất thực hiện một "khảo sát" nho nhỏ. Bạn hãy hỏi 10 phụ nữ về việc nói không với túi nilon dễ hay khó? Rất đơn giản vậy thôi.

Không ngoài dự đoán, đại đa số người được hỏi đều nói khó lắm, vì sao ư, vì nó phổ biến, tiện lợi. Chỉ vài ba người ngập ngừng nói không muốn dùng, vì cũng có biết đến tác hại của nó, nhưng không dùng nó thì lấy gì thay nó bây giờ.

Không thể kè kè cái làn nhựa để đi chợ, cái đó chỉ dành cho các bà nội trợ rảnh rang về thời gian thôi, còn mình là công chức, đi làm cả ngày, trên đường về ghé vào chợ luôn, không lẽ kè kè theo cái làn nhựa đi làm, coi sao được. Cũng không thể đến chợ rồi, mua đồ ăn rồi, bọc bằng lá, hay bằng giấy báo bỏ lên xe. Vừa không đảm bảo vệ sinh thực phẩm, vừa không đẹp- một chị nói.

Còn chị khác băn khoăn: Mình cũng muốn mua túi thân thiện với môi trường đấy, nhưng mua ở đâu? Trong khi túi nilon thì sẵn, từ bà bán dạo đến siêu thị, thậm chí yêu cầu dùng 2 lượt túi vì sợ bẩn cũng được người bán hàng ok vì giá trị túi nilon cũng chẳng đáng là bao...

Và thế là, giống như mặc định, túi nilon luôn là lựa chọn hàng đầu với bất cứ bà nội trợ nào. Trên thực tế, "sức hút" của túi nilon không ngoài 2 chữ rẻ và tiện. Rẻ thì hẳn rồi, thậm chí miễn phí khi mua hàng; tiện cũng vậy, mua ở đâu cũng có, đủ kích cỡ, kiểu dáng, tiện sử dụng và tiện...vứt bỏ.

Hành trình dài...

Ở bãi rác lớn nhất thành phố Kon Tum, hàng ngày vẫn có những người mưu sinh bằng nghề lượm ve chai. Và "sản phẩm" của họ chủ yếu là túi nilon. "Đồ vứt vào bãi rác rồi thì mấy khi tận dụng được nữa, chủ yếu là túi nilon, chai nhựa thôi, gom về bán cho mấy cơ sở tái chế nhựa"- người đàn ông đen đúa ngồi bên chiếc bao tải to tướng mệt mỏi nói. 

Lượng túi nilon thải ra hàng ngày rất lớn, gia tăng sức ép lên môi trường. Ảnh: T.H

Tại Nhà máy tái chế và xử lý rác thải của Công ty TNHH Song Nguyên (phường Ngô Mây, thành phố Kon Tum), khá đông công nhân đang làm việc bên dây chuyền phân loại rác. Điều dễ nhận thấy nhất là rác từ nhựa, nilon chiếm đa số.

Hàng ngày chúng tôi tiếp nhận khoảng 70 tấn rác các loại ở thành phố Kon Tum, sau khi phân loại rác không thể tái chế, rác hữu cơ ra rồi thì lượng rác vô cơ, chủ yếu là nhựa và nilon vẫn chiếm hơn 70%- một công nhân cho biết.

Sự tiện ích mang lại trong sinh hoạt hàng ngày là lý do để túi nilon "phủ sóng" khắp nơi. Đi chợ, dù một vài món hàng hay nhiều món hàng, chỉ cần lấy túi nilon xách về, vừa gọn, vừa sạch. Dọn dẹp nhà cửa, mọi thứ rác thải, đồ bỏ đi… cứ nhét vào túi nilon, sau đó lại dồn vào một túi lớn, buộc chặt lại, đem ra thùng rác là xong, nhanh gọn, sạch sẽ.

Và cũng chính sự lạm dụng ấy mà ngày nay, túi nilon thải ra tràn ngập ngoài bãi rác, vương vãi khắp đường sá, mương máng, bị vùi dưới đất sâu rồi phải đến hàng trăm năm sau mới có thể phân hủy hết.

Theo phân tích của các chuyên gia, những ảnh hưởng của túi nilon đến với môi trường và sức khỏe là rất lớn, bởi chúng không dễ bị phân hủy dưới tác dụng của môi trường tự nhiên. Nói cách khác, các vi khuẩn giúp cho việc phân hủy trong tự nhiên chưa đủ khả năng để "ăn" loại hợp chất "khó nhằn" như polyme, vì vậy, một túi nilon mỏng manh phải mất hàng trăm năm đến hàng nghìn năm mới bị phân hủy hoàn toàn.

Vậy đã bao giờ bạn nghĩ tới sẽ từ bỏ thói quen lạm dụng túi nilon? Chỉ là đem làn đi chợ, sử dụng túi vải, từ chối lấy túi nilon, vậy là đã giúp giảm đi đáng kể lượng rác thải ra hàng ngày. Nghe thì đơn giản, nhưng đó lại là một hành trình dài.

Trở lại với câu chuyện về hành động của nhóm bạn trẻ, sẽ đẹp hơn nếu những túi giấy được đựng trong túi giấy; rác gom lại được đựng trong túi thân thiện với môi trường (chứ không phải túi nilon). Sẽ càng ý nghĩa hơn nếu các bạn có thể giới thiệu địa điểm bán túi giấy thân thiện với môi trường cho mọi người biết và mua chúng.

Kết thúc cuộc "khảo sát", chúng tôi nhận ra rằng, hiện nay, ở Kon Tum ta, muốn nói không với túi nilon cũng khó, vì muốn chia tay nó phải có thứ để thay thế. Điều đó cho thấy, câu trả lời cho vấn đề "nói không với túi nilon dễ hay khó" không chỉ là tùy thuộc vào suy nghĩ của mỗi người, mà còn cần có những hành động đúng, những người làm gương.

Và nhất là cần có các điều kiện để đảm bảo rằng, hành động ấy sẽ được thực hiện một cách dễ dàng và thuận lợi.

          Thành Hưng