SUP là viết tắt của tên tiếng anh là "Stand up paddle board", có tên thông dụng là ván chèo đứng. Chèo thuyền SUP là môn thể thao trên mặt nước mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Môn thể thao này đã có ở nước ngoài rất lâu và mới được du nhập về Việt Nam, gần đây lại được các bạn trẻ ở Kon Tum ưa chuộng và thường xuyên trải nghiệm khám phá trên sông Đăk Bla tại khu vực Làng du lịch cộng đồng Kon K’tu.
Ở làng O, xã Ya Xiêr, huyện Sa Thầy, khi nói đến người đẽo tượng nhà mồ, mọi người nói ngay đến ông A Hyếu. Nhắc đến ông, mọi người trong làng thường dành cho ông những tình cảm tốt đẹp.
Cha qua đời đã lâu, song mỗi lần nhớ về cụ, ông A Đai lại không khỏi ngậm ngùi, thương nhớ. Nếu không được sinh ra và lớn lên trong một gia đình có bậc thân sinh tận tình chỉ dạy, một trong số nghệ nhân cao tuổi, nổi tiếng “khéo tay hay đan” ở làng Kon Chai (xã Đăk Na, huyện Tu Mơ Rông) bây giờ không biết mình có thể miệt mài gắn bó với nghề đến giờ hay không?
Dù tuổi đã cao, mắt mờ chân chậm, nhưng vợ chồng nghệ nhân A Hninh (79 tuổi) và Y Gơih (80 tuổi) ở thôn Đăk Puih (xã Đăk Tờ Re, huyện Kon Rẫy) vẫn ngày ngày miệt mài đan lát, vừa để có thu nhập vừa để gìn giữ nghề truyền thống.
Thời gian gần đây, thác Y Hai trở thành điểm đến quen thuộc của không ít người dân xã Măng Ri, huyện Tu Mơ Rông bởi không khí trong lành, lại mang ý nghĩa tâm linh.
Dưới bóng mát của cây vú sữa già cỗi trước sân nhà, A Khis, chàng trai trẻ người Rơ Ngao (Ba Na) có tài năng về âm nhạc say mê truyền dạy lại cách chơi các nhạc cụ dân tộc cho trẻ em trong làng. Âm thanh từ cồng chiêng, k’lông pút và đàn đá vang lên khiến bọn trẻ thích thú, chúng chăm chú vừa nghe vừa hỏi A Khis rất nhiều điều về những nhạc cụ. A Khis giải thích rồi cười đáp lại. Khung cảnh buổi học cứ thế diễn ra rộn rã, cho đến lúc ánh nắng hoàng hôn tắt dần.
Chiều tà, ánh mặt trời nhuốm hồng làng Kon K’tu, xã Đăk Rơ Wa (thành phố Kon Tum). Bà con đồng bào Ba Na từ ruộng rẫy trở về nhà. Giữa sắc trời chiều, người người qua lại khu nhà rông ở làng Kon K’tu mới được “khoác áo” mới, tôi thấy khuôn mặt ai nấy cũng tươi vui và vùng quê yên bình này đẹp như một bức tranh thủy mặc.
Ngồi bên trong nhà sàn, dưới ánh mặt trời hắt qua ô cửa nhỏ, bà Y Yin (69 tuổi) cặm cụi dệt cho xong tấm thổ cẩm để kịp gửi khách du lịch ở nơi xa đặt mua. Ở làng, bà nổi tiếng là người dệt thổ cẩm giỏi với những họa tiết, hoa văn truyền thống của người Ba Na thật đẹp đẽ. Dưới bàn tay khéo léo của mình, bà đã “kể” bao câu chuyện về cuộc sống thường nhật của dân làng lên thổ cẩm mà ai một lần nhìn thấy cũng mê mẩn.
“Păi bôm pơ kam tung pló” hay còn gọi là bánh củ mì, là một trong những món ăn truyền thống, không thể thiếu trong các lễ hội của người Xơ Teng - một nhánh của dân tộc Xơ Đăng ở 2 huyện Đăk Tô và Tu Mơ Rông.
Đến làng Chốt (thị trấn Sa Thầy, huyện Sa Thầy), hỏi về nghệ nhân A Wich (79 tuổi) gần như ai cũng biết. Bởi ông không chỉ là nghệ nhân đa tài mà còn luôn tâm huyết sưu tầm, gìn giữ văn hóa, nghề truyền thống của dân tộc Gia Rai.
Nghệ nhân A Kyunh (44 tuổi) là đội trưởng đội chiêng nam ở thôn Kon Tơ Neh (xã Đăk Tờ Re, huyện Kon Rẫy). Nhiều năm qua, ông vẫn luôn giữ niềm đam mê, nhiệt huyết với bản sắc văn hóa dân tộc. Ông là người “giữ lửa” từng ngày cho văn hóa cồng chiêng nơi đây.
Không chỉ truyền dạy múa xoang, thạo các nghề truyền thống, bà Y Der (người Tơ Đra - một nhánh của dân tộc Xơ Đăng) làng Kon Stiêu, xã Ngọc Réo, huyện Đăk Hà còn giỏi cồng chiêng, chơi đàn k’long pút… Nghe bà Y Der chơi đàn k’long pút, những âm thanh phát ra từ những ống nứa lúc dìu dặt như tiếng nước suối chảy róc rách, lúc như làn gió đuổi nhau trên sườn đồi, lúc rì rào như tiếng nói của rừng sâu.
Dù đã gần 80 tuổi, nhưng nghệ nhân Y Beo (sinh năm 1945, làng Kon Klor, phường Thắng Lợi, thành phố Kon Tum) vẫn nhớ như in các làn điệu dân ca truyền thống của người Ba Na. Bà đã được tặng nhiều bằng khen, giấy khen về các hoạt động trong việc gìn giữ làn điệu dân ca, dệt thổ cẩm, đặc biệt, năm 2008, bà được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú.
Dù đã cao tuổi, đôi mắt không còn nhìn thấy rõ nhưng mỗi lần nhắc đến âm nhạc truyền thống, gương mặt nghệ nhân A Níu (63 tuổi, dân tộc Gia Rai) như sáng bừng lên. Ông là một trong số ít nghệ nhân ưu tú làng Kleng, thị trấn Sa Thầy đã có nhiều thành tích xuất sắc trong công tác truyền dạy văn hóa dân gian.
Rong ruổi trên hành trình đến với các thôn làng, một lần, tôi được bà con Xơ Đăng ở làng Đăk Tăng (xã Đăk Tăng, huyện Kon Plông) chiêu đãi món “hơ gọ”- tức nõn chuối nấu thịt gác bếp. Dù chỉ một lần thưởng thức, nhưng món ăn độc đáo ấy đã để lại trong tôi những dư vị khó quên.