“Mẹ đã làm bánh xoài đón Tết rồi”, tiếng nhắc của mẹ tôi ở nơi miền xa nghe chừng như xa vắng nhưng chộn rộn những hân hoan, những đợi chờ, khi một năm nữa đang trôi dần về phía cuối. Tôi nghe trong gió thoang thoảng mùi thơm thơm của những chiếc bánh xoài nhỏ xinh ở miền thương nhớ ấy, như bóng quê, như tiếng mẹ gọi tôi về đón Tết.
Có gì sáng nay mà phố như lạ lắm? Vẫn gió và nắng xôn xao, nhưng lại có sự náo nức làm ta như mê như say. Nhìn mỗi người đều thấy yêu thương hơn, đều muốn bắt tay, muốn nở nụ cười vui tươi nhất, đẹp nhất.
Nhanh thật là nhanh những ngày tháng Chạp cũng đến rồi chị nhỉ. Ngày chị em mình còn nhỏ, cứ đến tầm này, mẹ vừa tất tả đủ với các việc có tên lẫn không tên vừa hay chép miệng, ra Giêng “ngày rộng tháng dài”, mà sao những ngày tháng Chạp mỏng như cái chớp mắt, ngoảnh đi ngoảnh lại đã hết ngày, hết tháng, hết năm.
Tết đến, Xuân về ai cũng muốn mọi điều đều mới mẻ, tốt đẹp. Nên cùng với việc dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa thì việc được quan tâm nhiều, háo hức nhiều là sắm sửa quần áo mới.
Y Xen đang nói chuyện về hậu quả của nạn tảo hôn, đẻ nhiều, đẻ dày với dân làng. Phải từ người thật việc thật như vậy thì công tác tuyên truyền mới có hiệu quả cao được- anh trưởng thôn nói.
Những ngày cuối năm, cả xóm rộn ràng cả lên. Nhà thì tranh thủ giặt giũ chăn màn cho thơm tho, sạch sẽ. Nhà thì lắp thêm cái nọ, sửa lại cái kia, quét tước, vôi ve lại tường rào cổng ngõ. Nhà thì lúi lúi cuốc cuốc xới xới, trồng thêm luống rau cải, cấy thêm luống mùng tơi để dành mà ăn tết. Nhà thì nhắc nhau nhặt lá, cho cây mai ủ nụ đến đúng Tết rực rỡ đón Xuân về.
Đèn dầu gắn liền với tuổi thơ tôi, những năm tiểu học rồi đến trung học cơ sở, khi ấy quê tôi chưa có điện thắp sáng như bây giờ. Đã mấy chục năm trôi qua, những ngọn đèn dầu le lói vào ban đêm trong những căn nhà ở quê vẫn khắc sâu trong tâm trí, chẳng thể nào quên.
Có cảm xúc đặc biệt với khoảnh khắc mỗi sớm mai nên thành quen, hôm nào em cũng thức dậy vào lúc tang tảng sớm. Cố nhiên là lúc nào cũng nấn ná một chút trong chiếc chăn mỏng. Khi sẽ sàng thức dậy, em đều lặng lẽ vén rèm, đứng lặng im bên khung cửa sổ mà nhìn về phía đằng đông xa xa.
Sáng sớm, tôi đã thấy bà Hai ngồi ở góc đường, trước mặt bà bày những túi nilon đựng từng mớ rau hái trong vườn nhà mang ra bán. Nhìn bà ngồi co ro với chiếc áo ấm đã cũ trong tiết trời giá lạnh ai cũng muốn ghé lại, trước là để mua ủng hộ bà, sau là có mớ rau sạch để chế biến món ăn cho gia đình mình.
Cỏ đuôi chồn cứ tha thiết sống, âm thầm sống. Cho đến một ngày nào đó cuối tháng Mười, đầu tháng Mười Một, mở cửa ra, người ta thảng thốt khi thấy những vạt hoa cỏ đuôi chồn đung đưa trong gió.
Gần đến ngày giỗ cô Ba, mọi người trong nhà bàn tính xem nấu nướng món gì để dâng lên bàn thờ cúng cô. Mọi người bàn tính đủ món, nhưng dượng Ba thì bảo, gì thì gì chứ không thể thiếu món bún gạo xào măng khô. “Trước cúng bả, sau cho con cháu thưởng thức, vì món ấy tuy dân dã mà xem ra ai cũng ghiền”- dượng Ba nói.
Nhìn già ngồi bên bếp lửa hồng, hết cặm cụi chuốt chuốt, đan đan, lại đến ngắm ngắm nghía nghía chiếc gùi đang đan dở, mà trong tôi những câu thơ: “Ngày cứ dồn thương nhớ xuống đầy vơi/Như lũ thóc cứ cời trong cót thóc/Với nong nia, rê sảy, dần sàng/ Lá lúa thì xanh/Bông lúa lại vàng/Và hạt gạo cứ ngần ngật trắng” như đang trở tới trở lui với muôn vàn cảm xúc.
Những ngọn gió mùa thổi lồng lộng trên phố, se và khô, báo hiệu mùa Đông đã bắt đầu gõ cửa. Chợt thấy xốn xang bởi cảnh sắc đổi thay và những ký ức xưa cũ.
Ở làng, vẫn còn nhiều gia đình dùng bếp củi. Vì vậy, bên hiên nhà, ta vẫn thấy xếp ngay ngắn những bó củi khô. Nhìn hình ảnh bình dị ấy, lại thấy nhớ sao những bó củi bên hiên nhà của ba.
Trời còn mờ sương, chị đã lục tục sửa soạn, í ới mấy chị em trong làng cùng nhau đi hái lá mì. Lá mì phải hái sớm, khi trời hãy còn mờ sương mới ngon. Mấy hôm nữa, làng vào hội, gì thì gì phải có món ăn được chế biến từ lá mì.
Chiều đi làm về, vừa rẽ vào cổng làng, tôi đã thấy phảng phất đâu đây mùi khói đốt đồng trong làn gió se lạnh. Mùi khói cay cay, thoảng mùi thơm của rơm rạ lẫn nồng nồng của bùn đất làm dậy lên trong lòng niềm thương nhớ da diết về cánh đồng chiều nơi quê nhà.
Dù Chiến thắng Đăk Tô –Tân Cảnh đã cách đây 53 năm, nhưng vẫn còn đây Tượng đài Chiến thắng vươn lên trời xanh. Và ngày ngày, nơi máu xương cha anh đã đổ luôn có những thương yêu đang mãi đắp bồi.