Đừng để con trẻ mất niềm tin

Nghe chuyện, không ít người bày tỏ, vẫn biết rằng mọi chuyện luôn ở mức tương đối, nhưng với ngành Giáo dục – môi trường sư phạm rèn đức, luyện tài cho bao thế hệ trẻ, những mầm xanh của đất nước – nếu có những vẩn đục, những sai lệch dễ gây tổn thương, nhức nhối cho bao gia đình, bao con trẻ. Thậm chí có người đã đặt ra câu hỏi, điều gì sẽ xảy ra nếu mọi chuyện trót lọt? Khi đó những khuất tất này sẽ không dừng lại trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021… và đồng nghĩa với việc sẽ có thêm những thí sinh nhờ được ôn đúng đề, “trúng tủ” lấy đi cơ hội vào các trường đại học mong muốn của bao thí sinh khác, dù các em đó học thật, thi thật, điểm thật đúng với năng lực.

Nỗ lực tổ chức các kỳ thi an toàn, nghiêm túc, công bằng. Ảnh: NP

Còn nhớ cách đây khoảng mười lăm năm, toàn ngành Giáo dục đã phát động Cuộc vận động “Hai không”: Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục. Ngành Giáo dục đã coi đây là khâu đột phá để lập lại trật tự kỷ cương trong dạy và học; khuyến khích lao động sáng tạo của thầy cô giáo, tạo tiền đề cho các hoạt động đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục. Khi ấy, truyền thông liên tục đưa tin các điểm thi náo loạn bởi nạn quay cóp, ném bài; sau buổi thi, phao thi trắng xóa sân trường… Ngày nay, những hình ảnh không đẹp ấy dần được xóa bỏ. Nhưng, nói như vậy không có nghĩa tiêu cực trong thi cử, bệnh thành tích trong giáo dục đã được triệt tiêu. Những lùm xùm trong các kỳ thi THPT quốc gia, kỳ thi tốt nghiệp THPT các năm vẫn diễn ra. Còn nhớ, trong Kỳ thi THPT quốc gia năm 2018, chuyện sửa điểm ở Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình không chỉ khiến cho các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh cảm thấy nặng nề mà các em tham dự kỳ thi năm đó và cả các lớp học sinh kế tiếp cũng cảm thấy nhói đau.

Vẫn biết “con sâu làm rầu nồi canh”, nhưng những lùm xùm liên tục qua các kỳ thi đã khiến cho các em tổn thương, thậm chí suy giảm đi niềm tin bắt đầu từ những người thầy, người cô, những người lớn tuổi ở vào bậc cha chú – vốn cầm cân nảy mực, răn dạy mình bao điều hay lẽ phải. Không ít em thốt lên rằng: “Hóa ra là…”, “Sao người lớn lại thế nhỉ?”... Lắng nghe những trăn trở của các em ngay trước Kỳ thi THPT năm nay, chợt nghĩ, nếu người lớn – những bậc phụ huynh và cả các thầy cô giáo cứ mải chạy theo thành tích đến mức phát sinh tiêu cực thì người chịu thiệt vẫn luôn là con trẻ.

Hẳn rằng bao nhiêu học sinh sau 12 năm đèn sách đều kỳ vọng vào kỳ vượt vũ môn để chọn lối đi vào đời. Những tưởng tùy theo năng lực, theo sở thích, các em với biết bao ước mơ, hoài bão đẹp đẽ, trong sáng và thiện lương cứ thế mà chọn lựa con đường bước vào tương lai riêng của mình…  Nhưng, những lùm xùm trong thi cử - góp phần làm nên những lùm xùm lại chính là những cán bộ quản lý giáo dục, những thầy cô giáo - khiến cho học sinh, phụ huynh và cả giáo viên suy giảm niềm tin vào sự công bằng của ngành Giáo dục, của thi cử.

Nhắc lại chuyện cũ các năm trước để thấy ở các kỳ thi mà sức cạnh tranh lớn, mở hướng tương lai cho biết bao người trẻ như kỳ thi tốt nghiệp THPT thì ắt hẳn sẽ  càng dễ có những cái “bắt tay” của những con người thoái hóa biến chất, những người vì thành tích hơn thực học, thực thi nên vì lợi ích cá nhân tìm mọi cách để luồn lách, để gian dối.

Một điều nhân văn đơn giản mà hầu như ai cũng hiểu, mục tiêu của một nền giáo dục tử tế là để lớp trẻ trưởng thành và trở thành những công dân lương thiện, có trách nhiệm với quê hương, đất nước, có tình yêu thương với những gia đình và những người xung quanh. “Thành nhân” rồi mới “thành công”. Nhưng những toan tính của người lớn đâu đó xảy ra nhằm mong muốn con cháu của mình, học sinh của mình dạy dỗ đỗ đạt điểm cao, có nhiều cơ hội vào các trường hot, ngành hot và sâu xa hơn là có công ăn việc làm thuận lợi, tương lai tươi sáng khiến các em ở lứa tuổi chớm vào đời với những ước mơ trong sáng  dễ mất đi niềm tin.

Những chuyện buồn này nếu không giải quyết một cách minh bạch, căn cơ, tận gốc sẽ kéo theo những hệ lụy xảy ra. Hệ lụy lớn nhất có lẽ là sự đổ vỡ niềm tin của thế hệ trẻ, của xã hội. Để học thật thì phải dạy thật. Để có kết quả thật thì phải thi thật. Nhìn thẳng vào sự thật để sửa chữa, để khắc phục, để mang tính răn đe, giáo dục, đặc biệt là xây dựng niềm tin, động viên, khích lệ cho các sĩ tử chuẩn bị bước vào Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022 là hết sức cần thiết.          

Nguyên Phúc