• Thời sự - Chính trị
    • Xây dựng Đảng
  • Kinh tế
  • Xã hội
  • Văn hóa - Thể thao - Du lịch
  • Pháp luật & Đời sống
    • An toàn giao thông
  • Đất & Người Kon Tum
  • Tòa soạn & Bạn đọc
    • Nhịp cầu bạn đọc
Sơ kết 1 năm học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh    Lãnh đạo tỉnh tiếp Tổng lãnh sự Hà Lan tại Thành phố Hồ Chí Minh    Giao lưu người có uy tín trong đồng bào DTTS dọc tuyến biên giới Việt Nam - Lào - Campuchia    Thường trực Tỉnh ủy làm việc với Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam    Tập trung triển khai các giải pháp phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội   

Tòa soạn & Bạn đọc

  • Nhịp cầu bạn đọc

Ơi chiêng

09/12/2021 13:06

Dù cuộc sống thay đổi nhiều theo thời gian, nhưng tình yêu chiêng luôn chảy trong dòng máu mỗi người đàn ông Xơ Đăng.

A Tuân sốt sắng nhận lời tham gia chuyến du khảo ở làng Đăk Phia. Đây là chuyến đi cuối cùng để đoàn hoàn tất đề tài khảo cứu về cồng chiêng ở làng đồng bào Xơ Đăng hiện nay.

Không cần nói cũng biết, bạn tôi- là chủ trì đề tài- vui như thế nào. Việc có một thanh niên người Xơ Đăng tham gia chuyến du khảo sẽ đem lại lợi thế lớn trong quá trình tiếp cận, tìm hiểu, khảo cứu.

Riêng tôi thì biết lý do thực sự. A Tuân cười tủm tỉm, nhìn tôi với ánh mắt láu lỉnh. Đăk Phia là nơi cậu sinh ra và lớn lên. Già làng hiện nay cũng là ông nội của A Tuân.

Phải nói rằng, chỉ sau lần gặp đầu tiên, anh bạn tiến sĩ của tôi đã “mê” chàng thanh niên Xơ Đăng này như “điếu đổ”. Vốn quý đó- anh nói, khi A Tuân say sưa gõ nhịp chiêng trong ngôi nhà sàn nhìn ra sông.

Trong đêm giao lưu đầu tiên, khi tôi đón bạn, A Tuân đã mời mọi người về nhà. Bên bếp lửa, A Tuân cùng bố chơi bài chiêng Đón khách. Nhịp chiêng lúc bổng trầm, lúc réo rắt, khi mơ màng, khi hối hả, giữ chân mọi người lại tới quá nửa đêm.

Với A Tuân, tiếng chiêng đã ngấm vào máu thịt từ ngày còn thơ bé. Trong những ngày lễ hội của làng, chiêng được gióng lên. Rồi những ngày lễ của đời người, khi mừng lúa mới, cúng máng nước, nhịp chiêng cũng ngân vang rộn rã.

Chỉ khi ở bên chiêng, A Tuân mới lộ ra hết nét tài hoa vốn có của người đàn ông Xơ Đăng. Thử hỏi, A Tuân không rành chiêng sao được?

Truyền dạy kỹ thuật đánh chiêng cho các em học sinh. Ảnh: H.L 

 

Theo hướng dẫn của A Tuân, xe rời đường lớn, len lỏi trên con đường đất dày đặc hoa dã quỳ đang vào mùa đẹp nhất. “Đi đường tắt có gập ghềnh đôi chút, nhưng rất đẹp và nhanh hơn”- A Tuân nói.

Trên đường đi, anh bạn tiến sĩ của tôi và A Tuân say sưa nói về hơmon, về Đăm Duông. Trước đó, anh có hỏi tôi biết gì về sử thi Xơ Đăng, về Đăm Duông? Tớ ấy à, biết được mỗi bài Ru em- tôi nhấm nhẳng. Anh bạn xì một cái rồi quay sang nghe A Tuân nói về Đăm Duông.

Hóa ra, Đăm Duông lại là một “nhân vật lý tưởng” trong sử thi của đồng bào Xơ Đăng. Theo như A Tuân, ngày nhỏ từng được nghe người già kể hàng đêm, đến thuộc lòng.

“Đó là một chàng thanh niên khỏe mạnh, làm việc gì cũng giỏi, từ đan lát, đi săn, làm nhà…, lại cực kỳ gan dạ. Chàng sẵn sàng chống chọi với thú dữ, quỷ thần, đánh bại các đối thủ"- A Tuân kể.

Chỉ khi đến làng mới có thể tách anh bạn và A Tuân ra.

Giữa trưa, gió quất lồng lộng. Bỗng có vút lên tiếng chiêng. Những thanh âm của đại ngàn âm vang hồn đất mẹ, vía trời cha; mang hồn núi, hồn sông, hồn suối, hồn rừng, mang hơi thở của làng.

Tiếng chiêng ấy cất lên từ nhà rông, nơi già A Hiu ngồi. Ông nội em đấy- A Tuân giới thiệu.

Ông nội em à, là một người thạo chiêng- A Tuân từng nói, giọng đầy tự hào. Đã nhiều lần trò chuyện với chàng thanh niên này, tôi nhận ra rằng, chưa bao giờ cậu dùng từ “giỏi chiêng”.

Có lần tôi viết bài về ông nội A Tuân, trong đó có đoạn nói ông là người “giỏi chiêng”. Hôm sau, A Tuân gặp tôi phản ứng: Ông nội chỉ nhận là thạo chiêng thôi, chưa giỏi được đâu. 

Làng A Tuân vốn có tiếng giàu chiêng. Nhà A Tuân cũng có, tới 2 bộ. Một bộ có 8 chiếc, để dùng trong những chuyện vui, như mừng nhà rông, ăn lúa mới, đám cưới; một bộ có 11 chiếc, để dùng trong những việc buồn, như ma chay.

Mọi người ngồi làm việc luôn trên sàn nhà rông. Tiếng già A Hliu khàn khàn: Cuộc sống thay đổi nhiều theo thời gian, nhưng tình yêu chiêng luôn chảy trong máu mỗi người đàn ông Xơ Đăng.

Lúc đứa bé  sinh ra, được chào đón bởi tiếng chiêng vui mừng, náo nức; đến khi lớn lên, dựng vợ gả chồng, tiếng chiêng thủ thỉ nhắc nhở yêu thương bền chặt, thuỷ chung. Khi về với Giàng, lại được tiễn biệt bằng nhịp chiêng khóc  thương.

Chiêng cũng có hồn, khi ta vui, chiêng rộn rã, âm vang; khi ta buồn, chiêng nỉ non, an ủi; khi ta mệt, chiêng tha thiết, vuốt ve. Nên chơi chiêng là phải bằng tim mình, phải nối được với hồn chiêng, nếu không, cũng chỉ lã gõ chiêng mà thôi.

Trong khi già A Hliu giảng giải về kỹ thuật chơi chiêng, thỉnh thoảng diễn tấu một đoạn trong bài chiêng cổ, hoặc hát một giai điệu thành lời, thì anh bạn tôi ghi âm, hí húi ghi những mẫu ghi chú, đính vào sổ; viết lời, ký âm vào giấy. Đến cuối ngày, sẽ nghe băng và đối chiếu với bản ký âm.

Gió Đông Bắc không ngừng thổi về từ phía cánh rừng cao su. Ngồi bên cạnh, A Tuân đang chăm chú dõi theo từng động tác của ông nội. Nhìn nghiêng, khuôn mặt cậu rắn rỏi như tạc bằng đá.

Tiếng chiêng vẫn du dương, réo rắt dội vào vách nhà rông, quẩn quanh những mái nhà ám khói, ngược về phía núi rừng.

Trong hơi lạnh đầu đông, tôi thoáng nghe tiếng già A Hliu trầm đục, như vọng về từ đại ngàn: Ơi chiêng! Chiêng là máu thịt, là niềm vui, nỗi buồn của dân làng.

HỒNG LAM

   

Các tin khác

  • Gặp lại mình trong ước mơ con
  • Vọng về nỗi nhớ tháng 5
  • Mẹ tôi gạt cỏ bước lên
  • Viết trong ngày của mẹ
  • Mẹ tôi
  • Bóng gùi
  • Tháng Tư, nhắc nhớ những ngày
  • Về quê
  • Rộn rã tiếng ve
  • Truyền lửa
Gửi bình luận của bạn
   
Đang xử lý

Tin Mới Nhất

  • Triển khai nhiệm vụ diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh năm 2022
  • Huyện ủy Đăk Tô trao Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng đợt 19/5
  • Sơ kết 1 năm học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
  • Tín hiệu tích cực trong phục hồi và phát triển kinh tế
  • Giá của an toàn lao động
  • Lại chuyện bảo vệ thương hiệu sâm Ngọc Linh
  • Huyện ủy Đăk Glei tổ chức trao Huy hiệu Đảng đợt 19/5
  • Sáng tạo của Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc thuộc địa

Chùm ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Kon Tum qua ảnh

Ghi chép - Phóng sự

  • Ấn tượng hành trình “Về miền Quốc bảo”
  • Đổi thay từ Cuộc vận động
  • Chùm ảnh: Mãn nhãn với Hội thi Cồng chiêng - xoang ở huyện Kon Plông
  • Độc lạ ẩm thực của người Xơ Đăng

Đất & Người Kon Tum

  • Vang mãi tiếng rèn
  • Nhiều năm qua, ở làng Chung Tam (xã Măng Ri, huyện Tu Mơ Rông) luôn vang lên những tiếng boong boong. Đó là tiếng phát ra từ nhà ông A Um (56 tuổi). Người dân xã Măng Ri gọi ông A Um là một thợ rèn “chính hiệu” bởi ông luôn kế thừa những kỹ năng, kinh nghiệm từ cha mình để rèn ra những lưỡi cuốc, lưỡi rựa… sắc và bền.
  • Hành trình lên đỉnh núi Chư Mom Ray
  • Người Brâu giữ gìn văn hóa truyền thống
  • Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam
  • Khuyến nông - Khuyến lâm
Thông tin cần biết
  • Tỉ giá
  • Chứng khoán
  • Giá vàng
  • Kết quả xổ số
  • Thời tiết
  • Lịch cúp điện
  • Lao động việc làm
  • Thời sự - Chính trị
  • Kinh tế
  • Xã hội
  • Văn hóa - Thể thao - Du lịch
  • Pháp luật & Đời sống
  • Đất & Người Kon Tum
  • Tòa soạn & Bạn đọc
Báo Kon Tum điện tử
• Tổng Biên tập: Nguyễn Mạnh Hồng
• Phó tổng Biên tập: Phạm Minh Bảo, Nguyễn Thị Liễu Hạnh
• Tòa soạn: 281 Thi Sách, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum
• Điện thoại: 0260 3862531; Email: toasoanbaokontum@gmail.com
• Giấy phép hoạt động báo chí điện tử số 345/GP-BTTTT do Bộ Thông tin Truyền thông cấp ngày 29/6/2016
Liên hệ tòa soạn
Thông báo bảng giá quảng cáo mới
Developed by